თბილისი (GBC) - სებ-ს მე-4 თვეა სავალუტო აუქციონი აღარ გაუმართავს.
მას შემდეგ რაც აგვისტო -სექტემბერში აუქციონზე $70 მილიონი შეისყიდა, $1/2.71₾ და $1/2.75₾ კურსით და $46 მილიონამდე გაყიდა $1/2,8983₾ & $1/8445₾ კურსით.
სულ, $60 მილიონი ჰქონდა გამოტანილი და ბაზარმა სრულად არ აითვისი. ზოგს ეძვირა, ზოგიერთ ბანკს კი საკმარისი ლიკვიდობა ჰქონდა და არ სჭირდებოდა.
$46 მილიონიანი ტრანზაქციით (გაყიდვა) სებ-მა მიმოქცევიდან 100 მილიონ ლარზე მეტი ამოიღო,რაც არაპირდაპირ ლარის გამყარებას ახალისებს. ბოლო თვეების განმავლობაში ლარს უშვებს მიმოქცევაში.
ბოლო 4 თვეა (ოქტომბერი, ნოემბერი, დეკემბერი, იანვარი) სებ-ი აქტიურად ვაჭრობს ბლუმბერგის Bmatch პლატფორმაზე. ყოველ თვე $100 მილიონის ფარგლებში ყიდულობს.
|
სებ-ის შესყიდვები აუქციონზე ($) Bmatch-ზე ($) |
||
|
09/2022 |
45 905 000 |
42 700 000 |
|
10/2022 |
0 |
99 400 000 |
|
11/2022 |
0 |
110 550 000 |
|
12/2022 |
0 |
91 400 000 |
წყარო: სებ-ი
Bmatch-ზე სებ-ი 13 კომერციულ ბანკთან, 4 მისოსთან (მ.შ. კრისტალი, რიკო), 3 არასაფინანსო კომპანიასთან (ვისოლი, მაგთი, რომპეტროლი) და 2 ფონდთან (საპენსიო სააგენტო, Eaton Vance...) ვაჭრობს (სავაჭრო მოედნის წევრთა რაოდენობაზე ინფორმაცია, გასაახლებელია. შესაბამისად 1 თებერვლამდე, მპკ-მდე, ვერ გეტყვით პლატფორმას, ბილაინი დაემატა, ჯეოსელი თუ ნავთობიმპორტიორი რომელიმე კომპანია).
ბლუმბერგის ინფორმაციით, იანვრიდან ლარი, აშშ დოლართან 2.5%-ით გამყარებულია და კურსის ნიშნული ორშაბათს იყო წლის მინიმუმზე $1-2,63 ₾ ,ვიდრე სებ-მა სამშაბათის ოფიციალური კურსი არ გამოაცხადა $1-2.64 ₾ (ყველაზე მაღალი,3.45 გაზაფხულზე იყო)
სებ-ის ინტერაქტიულ ცხრილში მხოლოდ ბაზრისთვის სავალუტო ოპერაციებით 440 მლნ ლარის ლიკვიდობის მიწოდებაზეა მონაცემები, რომელიც Bmatch-ის გარდა სხვა კომპონენტებსაც მოიცავს, და შესაბამისად აღნიშნული თანხის დოლარში ექვივალენტი, სებ-ის გაყიდვების ზუსტ მოცულობაზე ვერ გაგვიყვანს.
**როდის ერევა სავალუტო ბაზარზე ეროვნული ბანკი?
შეგახსენებთ, რომ საქართველოში მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმია, შოკების ავტომატურად შთანთქმის უნარით (კობა გვენეტაძის სებ-ის პრეზიდენტობის ხანაში ბოლოჯერ გახსენებთ)
კურსი ბაზარზე მოთხოვნა-მიწოდების შესაბამისად დგინდება. მისი მოკლევადიანი დინამიკა მოლოდინებზეა დამოკიდებული, საშუალო და გრძელვადიანს კი განსაზღვრავს ფუნდამენტური მაკროეკონომიკური ფაქტორები (იმპორტის, ექსპორტის, ფულადი გზავნილების, მიგრანტთა ხარჯვის დინამიკა...)
ფიქსირებული ან მართვადი კურსისას რისკები გროვდება, მაგრამ მოკლევადიან პერიოდში უფრო სტაბილურია. თუმცა ნებისმიერი შოკისას (საგარეო, საშინაო), 1 დღის გაუფასურება, შესაძლოა გაცდეს იმ ქვეყნის 1 წლის გაუფასურების მასშტაბს გაცდეს, სადაც მცურავი კურსია.
მცურავი კურსის უპირატესობა ღია და მცირე ზომის ეკონომიკაში უფრო მეტად ჩანს, როგორიც საქართველოსია (რომლის საქონლისა და მომსახურების საგარეო ვაჭრობა მშპ-ს 100%-ზე მეტია).
BMatch პლატფორმის კურსი საბაზროსთან ყველაზე მიახლოებულია და იქ სებ-ის ყოფნა, ბაზრის არევისას, მის ჩარევას ემსახურება. ცენტრალური ბანკი ბანკთაშორის ვაჭრობაში ერთვება მაშინ, როცა კურსი ($/₾) იწყებს რყევას, გაუფასურების ან გამყარების მიმართულებით. თუ გაუფასურებისკენ ირყევა, სებ-ი აშშ დოლარს ყიდის, თუ ლარის გამყარებისკენ, მაშინ ყიდულობს.
სებ-ი სავალუტო ბაზარზე ისე ერევა (როცა აწონასწორებს -ჭარბ მერყეობას ამცირებს) რომ კურსის საშუალო და გრძელვადიან სტაბილურობას საფრთხე ააცილოს.
სიჭარბე კი აღინიშნება მაშინ, როცა ბაზარზე მის მოცულობასთან შედარებით მსხვილი გარიგება იდება ან ლიკვიდობის დროებითი ნაკლებობაა.
ამასთან სავალუტო ინტერვენციების გავლენა ასიმეტრიულია. ინტერვენცია უფრო ჭრის, როცა ლარი მყარია. (ეფექტიანობის ასიმეტრიულობას ეროვნული ბანკი ყოველთვის ითვალისწინებს).
(ბიზნესპარტნიორი)
