აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა არაერთხელ თქვა, რომ მას სურს დასრულდეს კონფლიქტი ევროპაში. ტრამპმა ისიც თქვა, რომ პუტინით უკმაყოფილოა. ამასთან, გუშინ, 27 მაისს, Wall Street Journal ინფორმირებულ წყაროებზე დაყრდნობით წერდა, რომ აშშ–ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი რუსეთისთვის სანქციების დაწესებას მიმდინარე კვირაში განიხილავს, უკრაინაში კონფლიქტის გაჭიანურებისა და რუსეთის მიერ იერიშების გააქტიურების გამო. Wall Street Journal-ის ერთ–ერთი წყაროს თქმით, შეზღუდვები, დიდი ალბათობით, რუსულ ბანკებს არ შეეხება. თუმცა, რუსეთის პრეზიდენტ პუტინზე ზეწოლის სხვა ვარიანტები განიხილება, რომელთა მეშვეობით ფიქრობენ პუტინის მოლაპარაკებათა მაგიდასთან დასმას და 30 დღით ცეცხლის შეწყვეტაზე მის დათანხმებას. Wall Street Journal-ის წყაროები არც იმას გამორიცხავენ, რომ ტრამპმა რუსეთზე ზეწოლის გაძლიერება გადაიფიქროს. მეტიც, წყაროების თქმით, ტრამპი დაიღალა უკრაინის თემაზე მოლაპარაკებებით და ამ პროცესიდან გასვლასაც განიხილავს.NATO-ს გაფართოების შეჩერებისა და სანქციების შემსუბუქების გარდა, რუსეთის მოთხოვნებს შორის არის დასავლეთში რუსული გაყინული აქტივების საკითხის გადაჭრა და უკრაინაში რუსულენოვანი მოსახლეობის დაცვა.ერთ-ერთმა წყარომ reuters-ს უთხრა, რომ „პუტინი მზად არის მშვიდობის დასამყარებლად, მაგრამ არა ნებისმიერ ფასად“.ამასთან, როგორც სააგენტოს წყარო აღნიშნავს, თუ პუტინი გააცნობიერებს, რომ მშვიდობის მიღწევა მისი პირობებით შეუძლებელია, ის ეცდება, უკრაინელებსა და ევროპელებს სამხედრო წარმატებებით აჩვენოს, რომ „მშვიდობა ხვალ კიდევ უფრო მტკივნეული იქნება“.რუსულ მხარეს  reuters-ის აღნიშნულ ინფორმაციაზე ოფიციალური კომენტარი არ გაუკეთებია. თუმცა, რუსეთის ხელისუფლება აცხადებს, რომ უკრაინაში კონფლიქტის დასასრულებლად საჭიროა "მისი საწყისი მიზეზების აღმოფხვრა".reuters–ს ერთ-ერთი წყარო იმასაც ეუბნება, რომ "პუტინი თუ დაინახავს ტაქტიკურ შესაძლებლობას ბრძოლის ველზე, ის უკრაინის ტერიტორიაზე შეტევას გააგრძელებს".წყაროს თქმით, "კრემლში სჯერათ, რომ რუსეთს შეუძლია, წლების განმავლობაში გააგრძელოს ბრძოლა, დასავლეთის მიერ დაწესებული სანქციების მიუხედავად".კიდევ ერთი წყარო კი აღნიშნავს, რომ ამჟამად პუტინი ნაკლებად არის განწყობილი ტერიტორიულ კომპრომისზე წასასვლელად.„პუტინმა გაამკაცრა თავისი პოზიცია“, – აღნიშნა მან.უკრაინული მედიის ინფორმაციით, დღეს, 28 მაისს, ზელენსკიმ ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ  მზად არის აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპს და რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინს შეხვდეს როგორც პირისპირ, ისე - ერთად.ზელენსკის თქმით, თუ პუტინისთვის ორმხრივი შეხვედრა არაკომფორტულია, ან სურთ, რომ იყოს სამმხრივი შეხვედრა (ტრამპთან ერთად), მზად არის ნებისმიერი ფორმატისთვის.ამასთან, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა უსაფრთხოების საკითხებში წარმომადგენლების შეხვედრაზე განაცხადა, რომ "რუსეთსა და უკრაინას შორის მოლაპარაკებების ახალი რაუნდის შესახებ მალე გამოცხადდება".ლავროვმა აღნიშნა, რომ რუსეთი დიდი ხანია, მზად იყო კიევთან მოლაპარაკებებისთვის, მაგრამ უკრაინა უარს ამბობდა და მას ამ პროცესში მონაწილეობის მიღებას ევროპის ხელმძღვანელობა უშლიდა.

1748429077

გამოცემის წყაროები არც იმას გამორიცხავენ, რომ ტრამპმა რუსეთზე ზეწოლის გაძლიერება გადაიფიქროს. მეტიც, წყაროების თქმით, ტრამპი დაიღალა უკრაინის თემაზე მოლაპარაკებებით და ამ პროცესიდან გასვლასაც განიხილავს.ტრამპმა 25 მაისს განაცხადა, რომ აუცილებლად განიხილავს რუსეთისთვის სანქციების დაწესებას. მისი თქმით, პუტინი „სულ გაგიჟდა“ და „ყოველგვარი აუცილებლობის გარეშე კლავს უამრავ ადამიანს“ უკრაინაში მასირებული სარაკეტო დარტყმებით. „მე ყოველთვის ვამბობდი, რომ მას მთლიანი უკრაინა უნდა, და არა მისი ნაწილი და ეს დასტურდება. თუ ამას მიაღწევს, ეს იქნება რუსეთის დაცემა“, – წერდა ტრამპი სოციალურ ქსელში Truth Social. ამასთან, მან უკრაინის პრეზიდენტიც გააკრიტიკა. მისი თქმით, ვოლოდიმირ ზელენსკი თავისი გამონათქვამებით კიევს მოლაპარაკებების პროცესში პრობლემებს უქმნის. „მე ეს არ მომწონს და ეს უნდა დასრულდეს“, – აღნიშნა ტრამპმა. 

1748326422

"ამ ფონზე, ენერგომატარებლების ექსპორტზე დიდწილად დამოკიდებული რუსეთის ეკონომიკური მდგომარეობა, რომელიც 2025 წლის დასაწყისიდან ისედაც ავლენდა ზრდის ტემპის შენელებისა და სხვა პრობლემების ნიშნებს, განსაკუთრებული დაკვირვების საგნად გადაიქცა. შესაბამისად, ამ თემაზე ბოლო დროს გამოქვეყნებული მასალები საკმაოდ საინტერესო მიმოხილვის შესაძლებლობას იძლევა.ქვემოთ მოყვანილი მიმოხილვა, სხვადასხვა საერთაშორისო გამოცემებში გამოქვეყნებულ მასალებთან ერთად ძირითადად ეყრდნობა სტოკჰოლმის ეკონომიკის სკოლასთან არსებული სტოკჰოლმის გარდამავალი პერიოდის ეკონომიკის ინსტიტუტის კვლევას, რომელიც აპრილის ბოლოს გამოქვეყნდა და შესაბამისად ერთ-ერთი უახლესი დოკუმენტია, რომელშიც სიღრმისეულად არის შესწავლილი რუსეთის ეკონომიკაში არსებული ძირითადი ტენდენციები.რუსეთში არსებული ეკონომიკური ტრენდების მიმოხილვარუსეთის ეკონომიკა ამ დროისთვის კვლავ შედარებით სტაბილურია, თუმცა იგი მზარდ არასტაბილურობის გზას ადგას. 2025 წლის მაკროეკონომიკური პროგნოზის თანახმად ზრდის ტემპები შენელდება 2023 და 2024 წლებთან შედარებით და ასევე გაიზრდება მოწყვლადობა გრძელვადიან პერსპექტივაში.ენერგორესურსების ექსპორტიენერგორესურსების ექსპორტიდან მიღებული შემოსავლები კვლავ საკვანძო მნიშვნელობისაა ბიუჯეტისთვის, თუმცა მათი ხვედრითი წილი შედარებით შემცირებულია. ბოლო ხანებში ნავთობზე ფასების ვარდნის გამო სიტუაცია უარესდება. კერძოდ, ნავთობის და გაზის ექსპორტისგან მიღებული გადასახადი 12%-ით დაეცა აპრილში, გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, ამ სფეროდან მიღებული გადასახადების ვარდნა კი უკვე სამი თვეა რაც უწყვეტად გრძელდება. აქვე საყურადღებოა, რომ მსოფლიოს მსხვილი ნავთობის კომპანიები ნედლ ნავთობზე ფასის გრძელვადიანი ვარდნისთვის ემზადებიან. დღეისათვის არსებული პროგნოზის თანახმად, წელს ნავთობის ფასი 65 აშშ დოლარის ფარგლებში შენარჩუნდება.  მიუხედავად იმისა, რომ რუსული ნავთობი საერთაშორისო ბაზარზე იმ მომენტში არსებულ ნავთობის ფასზე მცირედით იაფად იყიდება ეს საპროგნოზო მაჩვენებელი მაინც მისაღებია რუსეთისთვის, თუმცა მაინც დამატებითი სირთულეა მოსკოვისთვის როგორც ზოგადად და ისე მით უმეტეს უკრაინაში წარმოებული სამხედრო მოქმედებების ფონზე.2025 წლის დასაწყისში საზღვაო გადაზიდვებით ექსპორტირებული ნავთობისგან მიღებული შემოსავლები შემცირდა. მათ შორის, შემცირდა ჩრდილოვანი ფლოტის ხვედრითი წილი, მის წინააღმდეგ სანქციების შემოღების შემდეგ. უნდა ითქვას, რომ რუსეთის ჩრდილოვან ფლოტზე წნეხი სულ უფრო იზრდება. მათ შორის, სწორედ იგია ევროკავშირის მიერ სულ ახლა ხანს (20 მაისს) მიღებული სანქციების ახალი პაკეტის ერთ-ერთი მთავარი სამიზნე.2025 წლის დასაწყისში ასევე შემცირდა რუსული Urals-ისა და აღმოსავლეთ ციმბირი-წყნარი ოკეანის (ESPO) ნავთობსადენით გადაზიდული ნავთობის ფასი. თუმცა, გაიზარდა მილსადენით გაზის მიწოდება ჩინეთში. ჩინეთი რჩება საიმედო პარტნიორად, თუმცა მასზე გავლენას ახდენს სხვადასხვა ფაქტორები, მათ შორის ურთიერთობები აშშ-სთან. ასე მაგალითად, აშშ-სთან სავაჭრო ომის გამო ჩინეთმა შედარებით შეამცირა ქვანახშირისა და ფოლადის შესყიდვა რუსეთისგან.გაზრდილია გათხევადებული ბუნებრივი აირის (LNG) ექსპორტი ევროკავშირში, რომელიც რუსული LNG-ის უმსხვილეს მყიდველად რჩება. კერძოდ, უმსხვილესი იმპორტიორი ქვეყნები საფრანგეთი და ბელგია არიან, რომებიც შემდგომ რუსული LNG-ის უდიდესი ნაწილის რეექსპორტს ევროკავშირის სხვა ქვეყნებში ახდენენ. მხოლოდ 2025 წელს, ევროკავშირმა რუსეთისგან 6 მლნ. ტონა LNG შეიძინა, რომლის ღირებულება 2.5 მლრდ. ევროს აჭარბებს. ამჟამად შემუშავების პროცესშია გეგმა, რომლის თანახმად 2027 წლისთვის ევროკავშირი საკანონმდებლო აქტით აკრძალავს ყოველგვარი გაზის იმპორტს რუსეთიდან.მთლიანი შიდა პროდუქტი და ინფლაციაოფიციალური მონაცემების თანახმად, რუსეთის მთლიანი შიდა პროდუქტი 2025 წელს 1-2%-ის ფარგლებში უნდა გაიზარდოს. თუმცა, მისი ზრდის მასშტაბი 2024 წლის შემოდგომიდან მოყოლებული მცირდება.ოფიციალური მონაცემები, რომლის თანახმადაც რუსეთში ინფლაცია 9-10%-ის ფარგლებში მერყეობს საეჭვოა. დამოუკიდებელი შეფასებების მიხედვით, იგი ორჯერ უფრო მაღალია და შესაბამისად 20%-ს აღწევს. თუმცა, საკმაოდ ხისტი მონეტარული პოლიტიკის მეშვეობით, რომლის ფარგლებში რუსეთის ცენტრალურმა ბანკმა საპროცენტო განაკვეთი 2023 წლის ივლისში არსებული 7.5%-დან 2024 წლის ოქტომბერში 21%-მდე გაზარდა, სიტუაცია მაინც კონტროლს ექვემდებარება. მაგრამ მაღალი ინფლაციის, საცხოვრებელ სახლებზე ფასების ზრდის, საკრედიტო ექსპანსიისა და მაღალი სადეპოზიტო განაკვეთების გამო იზრდება საბანკო კრიზისის წარმოქმნის რისკები.უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რუსეთის ბიუჯეტი დეფიციტური გახდა, რომლის მოცულობა 2022 წელს 33 მლრდ. აშშ დოლარს, 2023 წელს 32 მლრდ. აშშ დოლარს და 2024 წელს 34 მლრდ. აშშ დოლარს (მშპ-ს 1.7%) შეადგენდა. მართალია დეფიციტის მასშტაბი დიდი არ არის, მაგრამ მთავრობა გადაერთო სახელმწიფო ფონდების თანხებსა და რეზერვებზე, ასევე შიდა ვალზე, რათა მზარდი ხარჯები დაფაროს. ბოლო ხანებში ნავთობზე ფასების ვარდნის გამო საბიუჯეტო შემოსავლების თვალსაზრისით სიტუაცია გართულდა. კერძოდ, Bloomberg-ის გაანგარიშებით პირველი 4 თვის მანძილზე ბიუჯეტის დეფიციტმა 3.2 ტრილიონ რუსულ რუბლს მიაღწია (დაახლოებით 40 მლრდ. აშშ დოლარი), რაც გასული წლის იგივე პერიოდის მაჩვენებელზე სამჯერ მეტია.ოფიციალური მონაცემებით ბიუჯეტის დეფიციტის სამიზნე მაჩვენებელი მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) მხოლოდ 0.5% შეადგენდა (13.7 მლრდ აშშ დოლარი). მაგრამ ნავთობზე ფასების ვარდნის გამო რუსეთის ფინანსთა სამინისტრომ დეფიციტის საპროგნოზო მაჩვენებელი გაასამმაგა – 1.7% მშპ-სთან მიმართებაში, ხოლო ძირითადი საექსპორტო ნავთობის (Urals) გასაყიდი ფასის პროგნოზი 70 აშშ დოლარიდან 56 აშშ დოლარამდე დაწია. გასათვალისწინებელია, რომ ნავთობის ფასის 1 აშშ დოლარით შემცირება ნავთობისგან მიღებული შემოსავლების 2.3 მლრდ აშშ დოლარით შემცირების ექვივალენტურია (მიმდინარე კურსის მიხედვით RUB-USD).სამხედრო ეკონომიკასამხედრო ხარჯები 2021 წელს  65.9 მლრდ. აშშ დოლარიდან 149 მლრდ. აშშ დოლარამდე 2024 წელს (ორჯერ და მეტად) გაიზარდა. ზრდა წელსაც გრძელდება. კერძოდ, სამხედრო ხარჯები 2025 წელს ბიუჯეტის 32.5%-ს შეადგენს და საგრძნობლად აჭარბებს სხვა სახელმწიფო ხარჯებს. ეროვნული კეთილდღეობის ფონდი ომის დაფინანსების მნიშვნელოვან წყაროდ გადაიქცა. ფონდის ლიკვიდური აქტივები (იუანი და ოქრო) არსებითად შემცირდა. ასე მაგალითად, ოქროს რეზერვი 2023 წელს 500 ტონაზე მეტი იყო 2025 წლის დასაწყისისთვის კი 164 ტონამდე ჩამოვიდა. ფონდის ლიკვიდური ნაწილი ამჟამად მთლიანი შიდა პროდუქტის 3%-ზე ნაკლებს შეადგენს.სამხედრო ინდუსტრიული კომპლექსი სწრაფად გაიზარდა და რუსეთის ეკონომიკის ხერხემლად გადაიქცა. წამყვანმა სახელმწიფო კომპანიებმა, როგორიც Rostec და Almaz-Antey-ია სანქციების მიუხედავად წარმოება მნიშვნელოვნად გაზარდეს. თუმცა, ასეთი ზრდა მოწყვლადია ფინანსურადაც და ტექნოლოგიურადაც. დაფინანსება უმეტესწილად პირდაპირ ფედერალური ბიუჯეტიდან, ხშირად გასაიდუმლოებული ან  გაუმჭვირვალე საბიუჯეტო მუხლებიდან ხდება, ხოლო სახელმწიფო ბანკები თანხების გამოყოფენ პრეფერენციული პირობებით. ალტერნატიული დაფინანსების წყაროების არარსებობა, რასაც ხელს უწყობს შეიარაღების ექსპორტის მკვეთრი ვარდნა, ამ სექტორს მოწყვლადს ხდის ნავთობის ფასების ვარდნისგან გამოწვეული შოკის, სანქციების გამკაცრების ან ზოგადი რეცესიის მიმართ.მაღალმა საპროცენტო განაკვეთმა და რესურსების გადამისამართებამ საკმაოდ ნეგატიურად იმოქმედა ეკონომიკის სხვა (არასამხედრო) სექტორების უმეტესობაზე. ზოგიერთ სექტორზე ასევე გავლენა მოახდინა მაღალმა გადასახადებმა და მოთხოვნის შემცირებამ ან ხელისუფლების პოლიტიკის ცვლილებამ იპოთეკის სუბსიდირების თაობაზე. ნიშანდობლივია, რომ რუსეთის სამთავრობო სინკ-ტენკის – მოკლევადიანი პროგნოზირებისა და მაკროეკონომიკური ანალიზის ცენტრის დასკვნის თანახმად, თუ წარმოების დინამიკას გაანალიზდება იმ სექტორების გარეშე, რომლებშიც თავდაცვა/სამხედრო სფერო დომინირებს, მაშინ შეიძლება ითქვას, რომ რეცესია სახეზეა;მსხვილი კომპანიების,  როგორიცაა Gazprom, Gazprom Neft, Rosneft, and Lukoi სუფთა მოგება მკვეთრად შემცირდა, რაც აისახა წარმოების შემცირებაში, სანქციებით გამოწვეულ ფასდაკლებებსა და საგადასახადო პოლიტიკის შეცვლაში. ამ კომპანიებს ნავთობზე ფასების დაცემა მნიშვნელოვან სირთულეებს შეუქმნის თუ ეს პროცესი დიდხანს გაგრძელდა.დასკვნაგარეგნული სტაბილურობის მიუხედავად, საერთაშორისო სანქციების გამო რუსეთის ეკონომიკაში სირთულეები სახეზეა, თუმცა მათ მენეჯმენტს მთავრობა უმეტესად წარმატებით ახერხებდა. ნავთობზე ფასების ვარდნა ახალი გარემოებაა რუსეთისთვის, რომელსაც პოტენციურად სირთულეების შექმნა შეუძლია, იმ შემთხვევაში თუ დაბალი ფასები დროში შენარჩუნდება. საერთაშორისო სანქციები ნებისმიერ შემთხვევაში მნიშვნელოვანი იარაღია რუსეთის წინააღმდეგ. ამიტომაც მოსკოვისთვის ვაშინგტონთან უკრაინის თემაზე მოლაპარაკებების პროცესში რუსეთზე დაწესებული სანქციების მოხსნა, როგორც ჩანს ერთ-ერთი პრიორიტეტული საკითხია.ასეთ ვითარებაში რა თქმა უნდა მნიშვნელოვანია თუ როგორი იქნება პრეზიდენტ ტრამპის ადმინისტრაციის პოზიცია. ამ თემაზე კითხვის ნიშნები არსებობს, როგორც აშშ-ს ევროპელ მოკავშირეებში ისე უშუალოდ აშშ-იც. ამას ადასტურებს თუნდაც სანქციების საკითხზე ყურადღების გამახვილების პოლიტიკური კონტექსტი ამ დღეებში აშშ-ის სენატში გამართულ სახელმწიფო მდივან მარკო რუბიოს მოსმენისას. ერთი რამ ცხადია, რომ მოსკოვისთვის სასურველი სცენარის შემთხვევაშიც ნაკლებად მოსალოდნელია აშშ-ის მხრიდან სანქციების უპირობოდ მოხსნა. უფრო მეტად დასაშვებია მათი გარკვეულწილად შემსუბუქება. რაც შეეხება საერთაშორისო სანქციების სრულად მოხსნას ეს ცხადია იქნება სამშვიდობო შეთანხმების ნაწილი რუსეთის მხრიდან, თუმცა ამისთვის მოსკოვი გარკვეულ კომპრომისზე მაინც უნდა წავიდეს უკრაინასთან, რის ნიშნებსაც იგი ჯერ ჯერობით არ ავლენს", - ვკითხულობთ UGSPN-ის ბლოგში. 

1748003884

თავის მხრივ, გერმანიის კანცლერი ფრიდრიხ მერცი სოციალურ ქსელში X წერს, რომ მრავალმხრივი სატელეფონო კონფერენციის ყველა მხარემ გამოთქვა მზადყოფნა, მომავალშიც გაუწიოს უკრაინას ყოველმხრივი დახმარება. მისი თქმით, ევროპის ქვეყნები რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გამკაცრებაზე შეთანხმდნენ. თუმცა, მერცს არ დაუკონკრეტებია, მზად არის თუ არა აშშ–ის ადმინისტრაცია, შეუერთდეს ამ პროცესს.ტრამპსა და პუტინს შორის 2–საათიანი სატელეფონო საუბარი 19 მაისს საღამოს გაიმართა. საუბრის დასრულების შემდეგ ამერიკის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ რუსეთი და უკრაინა „დაუყოვნებლივ“ დაიწყებენ მოლაპარაკებებს ცეცხლის შეწყვეტისა და ომის დასრულების საკითხებზე. ამავე დროს, ტრამპს არაფერი უთქვამს რუსეთისთვის ახალი სანქციების დაწესებაზე. პირიქით, მან თქვა, რომ რუსეთი შეერთებულ შტატებთან სავაჭრო ურთიერთობების გაფართოებით არის დაინტერესებული და ამ ინიციატივას მხარიც დაუჭირა.ტრამპთან საუბრის კომენტირებისას პუტინმა აღნიშნა, რომ მოსკოვი ცეცხლის შეწყვეტას მხოლოდ და მხოლოდ „შესაბამისი შეთანხმებების“ მიღწევის პირობებში დათანხმდება. მან კვლავ იმაზე გაამახვილა ყურადღება, რომ „კრიზისის პირვანდელი“ მიზეზების განეიტრალება ომის შეჩერების მთავარ პირობად რჩება.რუსეთის პრეზიდენტთან საუბრის შემდეგ დონალდ ტრამპი კვლავ დაუკავშირდა უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის. ამ სატელეფონო კონფერენციაში ჩაერთნენ საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონი, იტალიის პრემიერ–მინისტრი ჯორჯა მელონი, გერმანიის კანცლერი ფრიდრიხ მერცი, ფინეთის პრეზიდენტი ალეკსანდრ სტუბი და ევროკომისიის თავმჯდომარე ურსულა ფონ დერ ლაიენი.ზელენსკის თქმით, ტრამპთან საუბარში განიხილეს რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გაძლიერება იმ შემთხვევისთვის, თუ კრემლი უარს იტყვის საბრძოლო მოქმედებების შეწყვეტაზე. ამასთან, რუსეთის პრეზიდენტის მრჩეველმა იური უშაკოვმა განაცხადა, რომ ტრამპისა და პუტინის სატელეფონო საუბრის დროს ცეცხლის შეწყვეტის ვადებთან დაკავშირებით არც კი უსაუბრიათ.სააგენტო Bloomberg კრემლთან დაახლოებულ წყაროებზე დაყრდნობით წერს, რომ პუტინი უკან არ იხევს და დარწმუნებულია რუსეთის არმიის სამხედრო უპირატესობებში. სააგენტოს მონაცემებით, 2025 წლის ბოლოსთვის პუტინი უკრაინაში დონეცკის, ლუგანსკის, ზაპოროჟიეს და ხერსონის ოლქების მთელ ტერიტორიებზე გეგმავს კონტროლის დამყარებას.

1747717573

რუსეთის პრეზიდენტის თანაშემწემ ვლადიმირ მედინსკიმ 16 მაისის ღამეს, სტამბოლში, ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ უკრაინულ დელეგაციას მოლაპარაკებებზე დილის 10:00 საათიდან დაელოდებიან. „ჩვენ მზად ვართ სამუშაოდ“, – თქვა მედინსკიმ.უკრაინის დელეგაციის ხელმძღვანელად უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ 15 მაისს დანიშნა თავდაცვის მინისტრი რუსტემ უმეროვი. სტამბოლში რუსეთის დელეგაციას კი თავად მედინსკი ხელმძღვანელობს. მასთან ერთად იმყოფებიან საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე მიხაილ გალუზინი, რუსეთის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის მთავარი სამმართველოს უფროსი იგორ კოსტიუკოვი და თავდაცვის მინისტრის მოადგილე ალექსანდერ ფომინი.უკრაინისა და რუსეთის მოლაპარაკება 15 მაისს უნდა დაწყებულიყო.პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი მოითხოვდა თურქეთში პირადად რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინთან შეხვედრას. პუტინი თურქეთში არ ჩავიდა.ზელენსკიმ ანკარაში გამართულ პრესკონფერენციაზე თქვა, რომ "არ შეგვიძლია მთელ მსოფლიოში ვირბინოთ და ადამიანი ვეძებოთ", შემდეგ კი დასძინა, რომ "კრემლის ლიდერმა თავისი ლიდერობის დემონსტრირება უნდა მოახდინოს და თუ ის მზად არის მოლაპარაკებებისთვის, შეხვედრებია საჭირო რაიმე პირობებისა და მსგავსის გარეშე".გუშინ, 15 მაისს, ზელენსკიმ ანკარაში გამართა მოლაპარაკება თურქეთის პრეზიდენტ ერდოღანთან. უკრაინის პრეზიდენტმა თურქეთი უკვე დატოვა.

1747379256

ევროკავშირის წევრი ქვეყნების მთავრობებმა ამ სანქციების დეტალებთან დაკავშირებით დამატებითი კონსულტაციები უნდა გაიარონ პარლამენტებთან, თუმცა მოსალოდნელია, რომ საგარეო საქმეთა მინისტრები მომდევნო კვირაში დაამტკიცებენ დოკუმენტს, – წერს სააგენტო REUTERS ანონიმურ წყაროებზე დაყრდნობით.ტანკერების გარდა, რომლებიც რუსეთიდან ნავთობს ეზიდებიან, ახალი სანქციები შეეხება 30 კომპანიას, რომლებიც ორმაგი დანიშნულების საქონლით ვაჭრობაში მონაწილეობენ. შეზღუდვები შეეხება ასევე 75 ფიზიკურ და იურიდიულ პირს, რომლებიც რუსეთის სამხედრო–სამრეწველო კომპლექსთან არიან დაკავშირებული.სააგენტოს წყაროების ცნობით, დიპლომატები ასევე შეთანხმდნენ იმ ქიმიური ნივთიერებების ექსპორტის აკრძალვაზე, რომლებიც საბრძოლო რაკეტების საწარმოებლად გამოიყენება.ბარომ ასევე დასძინა, რომ ევროკავშირი ვაშინგტონთან კოორდინირებით გააგრძელებს მოსკოვის წინააღმდეგ უფრო მკაცრი ზომების შემუშავებას.

1747216302

„ჩვენ, ევროპელები, მხარს დავუჭერთ ამერიკულ ინიციატივას სანქციების მეჩვიდმეტე პაკეტში და მე დავპირდი სენატორ ლინდსი გრემს, რომ ჩვენ კოორდინირებულად გავატარებთ ამ სანქციებს როგორც არსობრივად, ისე ვადებში“, – უთხრა საფრანგეთის მთავარმა დიპლომატმა სააგენტო AFP-ს.რესპუბლიკელმა სენატორმა გრემმა გუშინ განაცხადა, რომ აშშ–ის პარლამენტის ზედა პალატა მხარს დაუჭერს რუსეთისთვის „გამანადგურებელი“ სანქციების დაწესებას, თუ მოსკოვი უარს იტყვის უკრაინის წინააღმდეგ ომის შეწყვეტაზე. მისი თქმით, კანონი ითვალისწინებს როგორც რუსეთისთვის სანქციების დაწესებას, ისე 500%–ით დაბეგვრას იმ ქვეყნების პროდუქციის, რომლებიც კრემლისგან ნავთობს, გაზს და ურანს შეისყიდიან.დოკუმენტს 72 სენატორი უჭერს მხარს, რაც საკმარისია პრეზიდენტ ტრამპის მხრიდან შესაძლო ვეტოს დასაძლევად. „პუტინი დიდ შეცდომას დაუშვებს, თუ ტრამპთან თამაშს გადაწყვეტს“, – თქვა გრემმა და დასძინა, რომ ეს კანონი გახდება ინსტრუმენტი, რომელიც პუტინს მოლაპარაკებათა მაგიდასთან დაჯდომას აიძულებს.

1746173716

თეთრი სახლის პრეს–რელიზში არის პუნქტი: აშშ–ის პრიორიტეტული უფლება, შეიძინოს უკრაინის რესურსები.„თუ აშშ ამ რესურსების თავისთვის შეძენას გადაწყვეტს, ჩვენ უპირატესი არჩევანის უფლება გვაქვს: ან ვიყიდით მას, ან სხვა მყიდველს ჩვენი შეხედულებისამებრ შევარჩევთ. ეს მნიშვნელოვანია, რათა თავი დავიზღვიოთ კრიტიკულად მნიშვნელოვანი რესურსების უცხო ხელში მოხვედრისგან“, – ნათქვამია შეტყობინებაში.უკრაინული გამოცემა „უნიანი“ აღნიშნავს, რომ უკრაინის მინისტრთა კაბინეტის საიტზე შეთანხმების სრული ტექსტია ატვირთული, რომელშიც ნამდვილად არის მითითებული, რომ უკრაინის წიაღისეულის მოპოვებაზე გაცემული ყველა ახალი ლიცენზია უნდა შეიცავდეს პუნქტს, რომელიც ლიცენზიის მფლობელს ავალდებულებს, მოპოვებული ნედლეული აშშ–ს მიჰყიდოს, თუ ის ამას მოისურვებს. თუმცა აქვე მითითებულია, რომ გაყიდვები საბაზრო პირობებით განხორციელდება. შეთანხმების ტექსტი ასევე შეიცავს პუნქტს იმის შესახებ, რომ ახალი ლიცენზიები შეიძლება შეიცავდეს შეზღუდვებს, რესურსების სხვა კონტრაგენტებისთვის მიყიდვასთან დაკავშირებით. თუმცა, უკრაინის მინისტრთა კაბინეტის მიერ გამოქვეყნებულ შეთანხმების ტექსტში არაფერია ნათქვამი აშშ–ის უფლებასთან დაკავშირებით, თავად განსაზღვროს სხვა მყიდველი.აშშ–სა და უკრაინას შორის უკრაინული წიაღისეულის მოპოვებაში ერთობლივი ინვესტიციების შესახებ შეთანხმება 1–ელ მაისს გაფორმდა. ამის შემდეგ ეკონომიკის მინისტრმა იულია სვირიდენკომ, რომელიც მთავარი მომლაპარაკებელი იყო უკრაინის მხრიდან ამ პროცესში და რომლის ხელმოწერაც არის დაფიქსირებული შეთანხმების ტექსტზე, განაცხადა, რომ უკრაინა სრულად ინარჩუნებს საკუთრებას წიაღისეულზე და თავად განსაზღვრავს, სად და როდის მოხდება ამა თუ იმ ნედლეულის მოპოვება. ასევე იქმნება საინვესტიციო ფონდი, რომლის მფლობელები აშშ და უკრაინა თანაბარი წილებით იქნებიან – 50/50. ამ ფონდში გადამწყვეტი ხმა არც ერთ მხარეს არ ექნება. შეთანხმება უკრაინას არავითარ ახალ ვალებს არ აკისრებს, ხოლო ფონდი უკრაინაში ნედლეულის მოპოვებაზე გაცემული ყოველი ახალი ლიცენზიიდან საფასურის 50%–ს მიიღებს. ფონდში აკუმულირებული კაპიტალი უკრაინაში განსახორციელებელ პროექტებს მოხმარდება. ტექსტში არ არის დაზუსტებული, როგორ შეიტანს ფონდში თავის წილს აშშ. ფონდის შემოსავლები და შენატანები არც უკრაინაში და არც აშშ–ში არ ექვემდებარება დაბეგვრას. 

1746166021

სანქციები ასევე აუკრძალავს აშშ-ის მოქალაქეებს რუსეთის სუვერენული ვალის შეძენას.ამერიკელი სენატორი ლინდსი გრემი აცხადებს, რომ ახალი კანონპროექტი პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის დასახმარებლადაა განკუთვნილი.„მან თავისი იმედგაცრუება გამოთქვა. მე ომის დასრულება მოლაპარაკებების გზით, საპატიო და სამართლიანი გზით მსურს. ვფიქრობ, ტრამპი ამის მისაღწევად საუკეთესო ადამიანია, მაგრამ ეს სანქციები ასახავს იმ შეხედულებას, რომ სენატი რუსეთს მთავარ დამნაშავედ მიიჩნევს“, – განაცხადა ლინდსი გრემმა.ამერიკელმა სენატორმა დასძინა, რომ რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი „უზარმაზარ შეცდომას უშვებს ტრამპთან თამაშით, ამიტომ ეს კანონპროექტი პრეზიდენტის არსენალში არსებული იარაღია“.კანონპროექტით გათვალისწინებული ტარიფები, სავარაუდოდ, საქართველოზეც გავრცელდება, რადგან რუსეთი საქართველოს მეორე უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორია. საქსტატის 2024 წლის მონაცემებით, რუსეთზე საქართველოს სავაჭრო ბრუნვის 10.8% მოდის. ამასთან, 2024 წელს საქართველოში რუსეთიდან $519.5 მლნ-ის ღირებულების ნავთობი და ნავთობპროდუქტები შემოვიდა. ნავთობის აირებისა და სხვა აირისებრი ნახშირწყალბადების იმპორტმა კი $180.9 მლნ შეადგინა.

1746104440

„30 აპრილს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და უკრაინამ ხელი მოაწერეს შეთანხმებას, რომელიც ითვალისწინებს საინვესტიციო ფონდის შექმნას. პრეზიდენტ ტრამპის დაუღალავი ძალისხმევის წყალობით, რომელიც მიმართულია ხანგრძლივი მშვიდობის უზრუნველსაყოფად, მოხარული ვარ, განვაცხადო დღევანდელი ისტორიული ეკონომიკური პარტნიორობის შეთანხმების ხელმოწერის შესახებ ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და უკრაინას შორის, რომელიც აფუძნებს საინვესტიციო ფონდს. როგორც პრეზიდენტმა განაცხადა, ამერიკის შეერთებული შტატები ვალდებულებას იღებს, ხელი შეუწყოს ამ სასტიკი და უაზრო ომის დასრულებას.ეს შეთანხმება მკაფიოდ მიანიშნებს რუსეთს, რომ ტრამპის ადმინისტრაცია ვალდებულებას იღებს, მშვიდობის პროცესი დაფუძნებული იყოს თავისუფალ, სუვერენულ და აყვავებულ უკრაინაზე გრძელვადიან პერიოდში. პრეზიდენტმა ტრამპმა გადაწყვიტა ეს პარტნიორობა ამერიკელ ხალხსა და უკრაინელ ხალხს შორის, რათა ნაჩვენები იყოს ორივე მხარის ვალდებულება უკრაინაში ხანგრძლივი მშვიდობისა და კეთილდღეობის მიმართ“, – აღნიშნა აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა, სკოტ ბესენტმა.აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტის განცხადებაში აღნიშნულია, რომ როგორც ამერიკის შეერთებული შტატები, ისე უკრაინის მთავრობა მოუთმენლად ელოდება ამ ისტორიული ეკონომიკური პარტნიორობის სწრაფად ამოქმედებას, როგორც უკრაინის, ისე ამერიკელი ხალხისთვის.თავის მხრივ, უკრაინის პირველმა ვიცე-პრემიერმა, იულია სვირიდენკომ დაადასტურა შეერთებულ შტატებთან სასარგებლო წიაღისეულის შესახებ შეთანხმების ხელმოწერა.„აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტის ხელმძღვანელთან, სკოტ ბესანტთან ერთად ხელი მოვაწერე შეთანხმებას აშშ-უკრაინის საინვესტიციო ფონდის შექმნის შესახებ“, – წერს სვირიდენკო.ამასთან, სვირიდენკოს თქმით, შეთანხმება შეესაბამება უკრაინის კონსტიტუციას და არ ცვლის უკრაინის ევროინტეგრაციის კურსს.„ასევე ეს იქნება სიგნალი საერთაშორისო მოთამაშეებისთვის, რომ ჩვენს სახელმწიფოსთან გრძელვადიანი თანამშრომლობა საიმედოა“, – აღნიშნა სვირიდენკომ.ამასთან, სვირიდენკომ სოციალურ ქსელში შეთანხმების მთავარ პუნქტები გამოაქვეყნა.მისი თქმით, შეთანხმების მთავარი პუნქტებია: სრული საკუთრება და კონტროლი რჩება უკრაინას. სწორედ უკრაინის სახელმწიფო განსაზღვრავს, სად და რა უნდა მოიპოვოს. წიაღისეული რჩება უკრაინის საკუთრებაში; აშშ-ისა და უკრაინის თანასწორუფლებიანი პარტნიორობა. ფონდი იქმნება 50/50 პრინციპით; ეროვნული საკუთრება დაცულია. ხელმოწერილი შეთანხმება არ ითვალისწინებს ცვლილებებს პრივატიზაციის პროცესებში ან სახელმწიფო კომპანიების მართვაში. ისეთი კომპანიები, როგორებიცაა „უკრნაფტა“ ან „ენერგოატომი“, რჩება სახელმწიფოს საკუთრებაში; არავითარი ვალები. ხელმოწერილ შეთანხმებაში არ არის ნახსენები უკრაინის რაიმე ვალდებულებები აშშ-ის მიმართ. შეთანხმების განხორციელება საშუალებას მისცემს ორივე ქვეყანას, გაზარდოს თავისი ეკონომიკური პოტენციალი თანასწორუფლებიანი თანამშრომლობისა და ინვესტიციების წყალობით; შეთანხმება შეესაბამება უკრაინის კონსტიტუციას და არ ცვლის უკრაინის ევროინტეგრაციის კურსს. ინფორმაციისთვის, ახლა შეთანხმება უნდა რატიფიცირდეს უმაღლესი რადას მიერ.ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა პირველად 2025 წლის თებერვლის დასაწყისში განაცხადა, რომ სურს, აშშ-ის მიერ უკრაინისთვის გაწეული დახმარების სანაცვლოდ მისგან მიიღოს მიწაიშვიათი ლითონები.რუსეთთან ომში მყოფმა უკრაინამ თავისი ბუნებრივი რესურსების სანაცვლოდ ვაშინგტონისგან უსაფრთხოების მყარი გარანტიები მოითხოვა.უკრაინის და აშშ-ის პრეზიდენტებს ეკონომიკური თანამშრომლობის და მათ შორის, მიწაიშვიათი ლითონების ხელშეკრულებისთვის ვაშინგტონში 28 თებერვალს უნდა მოეწერათ ხელი. თუმცა, თეთრ სახლში მოლაპარაკების დაწყების წინ, პრესასთან საჯარო შეხვედრისას სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის, აშშ-ის პრეზიდენტ ტრამპსა და ვიცე-პრეზიდენტ ვენსს შორის.ამ კონფლიქტის შემდეგ უკრაინის პრეზიდენტმა თეთრი სახლი დატოვა.მარტში უკრაინის და დასავლეთის მედიასაშუალებები წერდნენ, რომ ვაშინგტონმა კიევს შესთავაზა შეთანხმების ახალი ვარიანტი, რომელიც ითვალისწინებს უკრაინის რესურსებზე პრაქტიკულად სრულ კონტროლს და არ მოიცავს უსაფრთხოების გარანტიებს. წყაროთა თანახმად, უკრაინამ ეს ვარიანტი უარყო. მას შემდეგ მხარეები მოლაპარაკებებს აწარმოებენ.17 აპრილს, უკრაინის ეკონომიკის მინისტრმა იულია სვირიდენკომ და აშშ-ის ფინანსთა მინისტრმა სკოტ ბესენტმა ხელი მოაწერეს მემორანდუმს, რომლითაც მხარეები ადასტურებენ ეკონომიკური პარტნიორობისა და უკრაინის აღდგენის საინვესტიციო ფონდის შესახებ ოფიციალური შეთანხმების განზრახვას.

1746053400