ყველის იმპორტი 15.6%-ით გაიზარდა

მას შემდეგ, რაც ხაზარაძე თანაგუნდელებთან შეათანხმებს, გახარიას გუნდთან ერთად ბრძოლას ქვეყნის დემოკრატიულ, ევროპულ გზაზე გადასაყვანად. გახარიას თქმით, პერსონალურ ეგოებზე უარი გამართლებულია ამ დიდი მიზნით. შესაბამისად ქვეყნის ინტერესები დადგება პარტიულ და პირად ინტერესებზე მაღლა.გახარიას თქმით არიან და იქნებიან ადამიანები, რომლებიც ხაზარაძეს მევახშედ, მას კი თვალთხარიად მოიხსენიებენ, მაგრამ ეს ბრძოლაში ხელს არ შეუშლის.გახარიამ მედიას დაუდასტურა, რომ ივანიშვილის პარტიას არასდროს შეეკვრება.ამასთან განმარტა, რომ  არასდროს მოიცავს მოახლოებულ საარჩევნო ციკლს, ოქტომბრის არჩევნებს და არა 10-20 წლის შემდეგ პერიოდს. ის მზად არის აიტანოს განსხვავებული აზრის და მისწრაფებების მქონე თანამებრძოლების გვერდით. ანაკლიის პორტის ბატალიების დროინდელ წამოძახებებიც, მათ შორის  წერილის ცნობილი ისტორიაც უმნიშვნელოა. ის ნაცმორაობასაც ისევე ემიჯნება როგორც ოცნებას. თქვა, რომ არც მას შეაკვრევინებს კოალიციას. ცხადია, იმ შემთხვევაში თუ მოიპოვებს ამის ბერკეტს. გახარიას პროგნოზით, არჩევნებში ოცნების მაქსიმუმი 30% -ია.

1726594380

შეხვედრაზე პრემიერ-მინისტრმა გამოხატა პირადი პატივისცემა ელჩის მიმართ და შეშფოთება გამოთქვა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის გუშინდელი გადაწყვეტილების გამო, რომელიც საქართველოს მოქალაქეების, მათ შორის პოლიციელების მიმართ სანქციებისა და სავიზო შეზღუდვების დაწესებას ითვალისწინებს.აღინიშნა, რომ ამ გადაწყვეტილებით ამერიკული მხარე კრიტიკულ ზღვარს მიუახლოვდა, რამაც, კიდევ ერთი მსგავსი გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში, შესაძლოა, ქართულ-ამერიკული ურთიერთობების მიმართ საქართველოს პოზიციის თვისებრივი გადახედვა განაპირობოს.შეხვედრაზე აღინიშნა, რომ აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის სახელით მიღებული გადაწყვეტილება წინასაარჩევნოდ ოპოზიციის შანსების გაუმჯობესებაზეა გათვლილი, თუმცა, ის სრულიად კონტრპროდუქტიულია, რადგან, სინამდვილეში, ვერც ოპოზიციის საარჩევნო შედეგს წაადგება და ვერც მმართველ გუნდს შეაშინებს.როგორც პრემიერმა განაცხადა, პირიქით, მმართველი გუნდი დარწმუნებულია, რომ სახელმწიფო დეპარტამენტის სახელით მიღებული გადაწყვეტილება კიდევ უფრო გააძლიერებს საზოგადოების მოტივაციას, 26 ოქტომბერს მტკიცედ დადგეს საქართველოს დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის დასაცავად.

1726592640

ბანკის 8 თვის ანგარიშით (01.09.2024) სავალუტო სესხებზე დაკრედიტების 59%-mde  (565 მლნ ლარის ექვივალენტი)  მოდის. წინა წლის ანალოგიურ პერიოდში (L.Y. 1.09.2023) სავალუტო დაკრედიტებაზე 63% მოდიოდა. სების რეგულაციით, რომელიც ლარიზაციის ჩარჩოზეა მორგებული, ბანკს კაპიტალი დოლარიზაციის კოეფიციენტით მოეთხოვება (არაჰეჯირებული სავალუტო საკრედიტო რისკის ბუფერი), რაც მეტია, მით მეტი. 40%-მდე, რისკი წონა 40%-ს უტოლდება. ყოველ დამატებით 1%პ-ზე კი კაპიტალის მოთხოვნა 3%-ით მეტით იანგარიშება. შესაბამისად "ქართუს" უფრო მეტი კაპიტალის უჭირავს ვიდრე, მაგალითად "ლიბერთის".ასევეა დეპოზიტებზე სარეზერვო მოთხოვნა. უცხოურ ვალუტაში მოზიდულ სახსრებზე,  >70% დოლარიზებულზე ზედა ზღვარი (20%) ესადაგება."ქართუს“ დეპოზიტების პორტფელი, 1 სექტემბრისთვის 1.182 მლრდ ლარია და 81%-მდე (80.7%)- 952 მლნ ლარის სავალუტოა (L/Y - 83.5%)

1726592280

ხამხაზარაძის განმარტებით, მოლაპარაკება არ დამთავრებულა და არის ტექნიკური საკითხები შსათანხმებელი და დასაზუსტებელი."მოლაპარაკება არ არის დამთავრებული, ავიღეთ პაუზა, ვისაუბრებთ და პირველები იქნებით ვისაც შეგატყობინებთ", - თქვა კოალიცია "ძლიერი საქართველოსთვის" ლიდერმა, მამუკა ხაზარაძემ."ჩვენი მხრიდან პოზიცია დაფიქსირებულია, ხაზარაძემ ითხოვა რაღაცა დრო, როგორც ჩანს მას პოზიციები აქვს შესათანხმებელი, როგორც ხდება ხოლმე. ეს არის რის გამოც ეს გადაიდო... ჩემი პოზიცია არის დაფიქსირებული, ის არის ძალიან მკაფიო და ნათელი, რომელიც ითვალისწინებს პრეზიდენტის ძალისხმევას, იმასთან დაკავშირებით, რომ ქვეყანაში ჩატარდეს ისეთი არჩევნები, რომელიც საქართველოს დააბრუნებს ნორმალური, დემოკრატიული, ევროპული განვითარების გზაზე... ჩვენი პოზიცია დავაფიქსირეთ, ეს პოზიცია არის ძალიან მკაფიო. ხაზარაძემ ითხოვა კიდევ ერთი დღე", - თქვა პარტია "საქართველოსთვის" ლიდერმა გიორგი გახარიამ შეხვედრის დასრულების შემდეგ, ჟურნალისტებთან საუბრისას.მას შემდეგ, რაც სალომე ზურაბიშვილმა გუშინ, 16 სექტემბერს, "ლელოსა" და "საქართველოსთვის" ლიდერებს წინასაარჩევნოდ გაერთიანებისკენ მოუწოდა, გახარია და ხაზარაძე დღეს ერთმანეთს პირისპირ დახურულ ფორმატში შეხვდნენ, შემდეგ კი პრეზიდენტის რეზიდენციაში გადაინაცვლეს.სწორედ სალომე ზურაბიშვილის შუამავლობით შედგება ახალი ოპოზიციური ალიანსი, შეთანხმების შემთხვევაში.არც გახარიასა და არც ხაზარაძეს პირისპირ შეხვედრის დასრულებისა და პრეზიდენტთან შეხვედრის დაწყებამდე კომენტარი არ გაუკეთებიათ.

1726588134

საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს კვლევის კონკრეტული მიგნებებიდან აღსანიშნავია შემდეგი: 2017-2023 წლებში, სახელმწიფოს აგროპროექტებიდან ღვინის მწარმოებელმა კომპანიებმა 169 მლნ ლარის დაფინანსება მიიღეს, საიდანაც 74 მლნ ლარი იმ კომპანიებზე განაწილდა, რომელთა მფლობელებს და/ან მმართველებს „ქართულ ოცნებაზე“ აქვთ ფული შეწირული. მათ ჯამში 6.1 მლნ ლარი აქვთ შეწირული „ქართულ ოცნებაზე“; 20 ღვინის კომპანიიდან, რომლებმაც სახელმწიფოსგან ყველაზე მეტი სუბსიდია მიიღეს (ჯამში 64 მლნ ლარი), 15 კომპანია „ქართული ოცნების“ შემომწირველია. მათ შორის, 11.5 მლნ ლარი მიიღო ორმა კომპანიამ, რომელთა მფლობელები ბიძინა ივანიშვილის ძმა ალექსანდრე ივანიშვილი და პარლამენტარი ზაალ დუგლაძეა. 4 კომპანიის მფლობელი, რომლებმაც ჯამში 19.4 მლნ ლარი მიიღეს, ბიძინა ივანიშვილი დეიდაშვილის, უჩა მამაცაშვილის ბიზნეს პარტნიორი, ვახტანგ კარიჭაშვილია. 10 კომპანიიდან, რომლებმაც 2023 წელს რუსეთში ყველაზე მეტი ღვინო გაიტანეს, 8 კომპანია „ქართულ ოცნების“ შემომწირველია. მათ შორის არის ბიძინა ივანიშვილის ძმის 2 კომპანია და უჩა მამაცაშვილის ბიზნეს პარტნიორის 2 კომპანია. 2023 წელს საქართველოში 221 ათასი ტონა ყურძნის მოსავალი მოვიდა, რაც 2022 წლის მაჩვენებელზე 23%-ით ნაკლებია. თუმცა, ბოლო 10 წელში მოსავალი 28%-ით არის გაზრდილი; მიუხედავად იმისა, რომ ყურძნის საბაზრო (ნომინალურ) ფასს ზრდის ტენდენცია აქვს, მისი რეალური ფასი (ინფლაციის გათვალისწინებით) მცირდება; ბოლო 10 წელში ღვინის ექსპორტს აშკარად გამოხატული ზრდის ტენდენცია აქვს, რაც ძირითადად რუსეთის ბაზარმა განაპირობა; 2023 წელს ღვინის ექსპორტში რუსეთის წილი 65% იყო, რაც 2006 წლის შემდეგ ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია. რუსეთის შემდეგ ღვინის ექსპორტში ყველაზე მაღალი წილი ევროკავშირს უჭირავს 12%-ით; 2023 წელს საქართველომ ღვინო 66 ქვეყანაში გაიტანა, სადაც რუსეთი ერთი ლიტრის საშუალო ფასით (2.7 დოლარი) 61-ე ადგილზეა. მსხვილი ბაზრებიდან ლიტრი ქართული ღვინის საშუალო ფასი ყველაზე მაღალი აშშ-ია - 6.2 დოლარი; ბოლო 10 წელში ექსპორტირებული ქართული ღვინის საშუალო ფასი (დოლარში) 26%-ით არის შემცირებული. მსხვილი საექსპორტო ბაზრებიდან ფასის ზრდის ტენდენცია მხოლოდ აშშ-ში ფიქსირდება. შესავალიღვინის წარმოება საქართველოში მხოლოდ ეკონომიკური საქმიანობა არ არის. მას მნიშვნელოვანი ისტორიული, ტრადიციული და კულტურული დანიშნულება აქვს. დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ ქართულმა ღვინომ პოლიტიკური დატვირთვაც შეიძინა. საბჭოთა კავშირის სისტემური მოწყობიდან გამომდინარე, ქართული ღვინის მთავარი საექსპორტო ბაზარი რუსეთი იყო. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ეს დამოკიდებულება შენარჩუნდა, რაც რუსეთის ხელში პოლიტიკური ზეწოლის და შანტაჟის იარაღად იქცა. როდესაც რუსეთისთვის საქართველოს საგარეო კურსი მიუღებელი ხდება, პირველ რიგში ღვინის ექსპორტის შეჩერებით იმუქრება. 2006 წელს ეს მუქარა აღასრულა კიდეც.გარდა პოლიტიკური დატვირთვისა, საქართველოში ღვინის წარმოებას მნიშვნელოვანი ეკონომიკური დატვირთვაც აქვს. მევენახეობა-მეღვინეობა კახეთის მოსახლეობის მნიშვნელოვანი შემოსავლის წყაროა. შესაბამისად, ყურძნის და ღვინის რეალიზებაში შექმნილი პრობლემები ყველაზე მეტად კახეთის მოსახლეობას აზარალებს. ამასთან, ქართული ღვინო არის ის პროდუქტი, რაშიც საქართველოს სხვა ქვეყნებთან შედარებით უპირატესობა აქვს და შეუძლია, ღვინის ექსპორტით მნიშვნელოვანი შემოსავალი მიიღოს. 2023 წელს ღვინის ექსპორტით საქართველო მსოფლიოში მე-19 ადგილზე იყო. აქედან გამომდინარე, საინტერესოა, რა ტენდენციებია საქართველოში ყურძნის და ღვინის წარმოებაში, როგორ იცვლება ქართული ღვინის ფასი, რამდენად დივერსიფიცირებულია ღვინის საექსპორტო ბაზარი.„საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს“ და სხვა ორგანიზაციების ბოლო წლებში გამოცემული კვლევები აჩვენებს, რომ ღვინის წარმოებაში ძირითადად ხელისუფლებასთან დაახლოებული მსხვილი ბიზნესია ჩართული. აქედან გამომდინარე, შევისწავლეთ, რომელი კომპანიები იღებენ მთავრობის მიერ მეღვინეობის სფეროზე გამოყოფილ სუბსიდიებს, რომელიც წლიურად სულ მცირე 100 მლნ ლარია.ყურძნის მოსავალი და ფასისაქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის (საქსტატი) 2020 წლის მონაცემებით, საქართველოში ვენახი 42.1 ათას ჰექტარზე იყო გაშენებული, რაც 2017 წლის მაჩვენებელზე 14%-ით მეტია.2023 წელს საქართველოში 221 ათასი ტონა ყურძნის მოსავალი მოვიდა, რაც 2022 წლის მაჩვენებელზე 23%-ით ნაკლებია. მოსავლის რეკორდული მაჩვენებელი - 317 ათასი ტონა 2020 წელს დაფიქსირდა. ზოგადად, ყურძნის მოსავალი მნიშვნელოვნად არის დაკავშირებული ამინდთან და შესაბამისად მერყეობს, თუმცა გრძელვადიან პერიოდში ზრდის ტენდენცია აქვს, 2019-2023 წლებში საშუალო წლიური მოსავალი 278 ათასი ტონა იყო, ხოლო 2014-2018 წლებში 197 ათასი ტონა.2014-2023 წლებში საქართველოში წარმოებული ყურძნის 74% კახეთზე მოდის. 2023 წელს ყურძნის მოსავლის 79% მოდიოდა კახეთზე, 10% იმერეთზე, 3% შიდა ქართლზე და 8% დანარჩენ რეგიონებზე ნაწილდებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ 2023 წელს კახეთში ყურძნის მოსავალი 21%-ით შემცირდა, ბოლო 10 წელში მოსავლის ზრდის გამოკვეთილი ტენდენცია მხოლოდ კახეთშია.საქსტატის აქვეყნებს ინფორმაციას რა ღირს 1 კგ ყურძენი ფერმის კართან, ანუ საშუალოდ რა ფასად ხდება ფერმერებისგან ყურძნის შესყიდვა. ბოლო 10 წელში, საქართველოში 1 კგ ყურძნის საშუალო ფასი ფერმის კართან 1.09 თეთრი იყო. 2014 წელს 1 კგ ყურძენი საშუალოდ 1.25 თეთრი ღირდა. მომდევნო წელს ყურძნის ფასი 38%-ით დაეცა, რაც ძირითადად ღვინის ექსპორტის მნიშვნელოვნად შემცირებამ განაპირობა. 2016 წლიდან ყურძნის საბაზრო ფასს ზრდის ტენდენცია აქვს და 2023 წელს 1 კგ ყურძენი საშუალოდ 1.28 თეთრი ღირდა.მიუხედავად იმისა, რომ ყურძნის საბაზრო (ნომინალურ) ფასს ზრდის ტენდენცია აქვს, მისი რეალური ფასი მცირდება. რეალური ფასი არის საბაზრო ფასს გამოკლებული ინფლაციის დონე, რაც ფულის მსყიდველობით უნარს კარგად ასახავს. ეს ნიშნავს, რომ 2023 წელს 1 კგ ყურძენში აღებულ 1.28 თეთრი რეალურად უფრო ნაკლებია, ვიდრე მაგალითად, 2020 წელს აღებული 1.04 თეთრი. შესაბამისად, თუ ფერმერი უფრო მეტ ყურძენს არ ყიდის, ფასი მხოლოდ მის ნომინალურ შემოსავალს ზრდის, რეალურად კი მისი შემოსავალი მცირდება. 2020 წელს ტონა ყურძენში აღებულ 1,040 ლარს მეტი მსყიდველობითი უნარი ჰქონდა, ვიდრე 2023 წელს ტონა ყურძენში აღებულ 1,280 ლარს.ღვინის ექსპორტიყურძნის ნატურალური ღვინო საქართველოს ერთ-ერთი ძირითადი საექსპორტო საქონელია. 2023 წელს ექსპორტზე 259 მლნ დოლარის ქართული ღვინო გავიდა. მისი წილი საქართველოს მთლიან ექსპორტში (რეექსპორტის გარეშე) 9.2% იყო და მხოლოდ სპილენძის მადნებს და კონცენტრატებს ჩამორჩებოდა.ბოლო 10 წელში ღვინის ექსპორტს აშკარად გამოხატული ზრდის ტენდენცია აქვს, 45%-ით გაიზარდა. ღვინის ექსპორტი 2010-2012 წლებშიც იზრდებოდა, მაგრამ მნიშვნელოვნად 2013-2014 წლებში გაიზარდა, როდესაც რუსეთმა ქართულ ღვინოზე დაწესებული ემბარგო მოხსნა. 2015-2016 წლებში რუსეთში არსებული ეკონომიკური კრიზისის გამო ქართული ღვინის ექსპორტის ჯამური მოცულობა 37%-ით შემცირდა. 2017 წლიდან ისევ ზრდის ტენდენციას დაუბრუნდა და მაქსიმალურ მაჩვენებელს - 259 მლნ დოლარს 2023 წელს მიაღწია. თუმცა, მოცულობის მიხედვით ექსპორტზე რეკორდული რაოდენობა 2022 წელს გავიდა - 102 ათასი ტონა. მიუხედავად იმისა, რომ 2023 წელს ღვინის ექსპორტის ჯამური ღირებულება 2.6%-ით გაიზარდა, მოცულობა 12%-ით შემცირდა და 90 ათასი ტონა შეადგინა. მოცულობის კლების პარალელურად ჯამური ღირებულების ზრდა ღვინის უფრო ძვირად გაყიდვამ განაპირობა.ღვინის ექსპორტში პირველ ადგილზე რუსეთია. 2023 წელს რუსეთში 168 მლნ დოლარის ღვინო გავიდა, რაც 2022 წლის მაჩვენებელზე 4.6%-ით მეტია. 2006 წლამდე რუსეთის ბაზარს ქართული ღვინის ექსპორტში 80% ეკავა. 2006 წლის მარტში რუსეთმა ქართული ღვინის იმპორტი აკრძალა. 2006-2007 წლებში ღვინის ექსპორტი 3-ჯერ შემცირდა, თუმცა მომდევნო წლებში ზრდა დაიწყო და 2012 წელს 2005 წლის მაჩვენებელს 20%-ით ჩამორჩებოდა. 2012 წელს რუსეთში ქართული ღვინო არ გადიოდა, ექსპორტის თითქმის ნახევარი უკრაინაზე მოდიოდა.2013 წლიდან, როდესაც ქართულ ღვინოს რუსული ემბარგო მოეხსნა, რუსულ ბაზარზე ექსპორტი სწრაფად გაიზარდა. 2013 წელსვე მთლიანი ექსპორტის 44% შეადგინა, 2014 წელს კი 62% იყო. მომდევნო წლებში რუსული ბაზრის წილი 7% პუნქტით შემცირდა, თუმცა, 2022 წლიდან ისევ გაიზარდა და მაქსიმუმს - 65%-ს 2023 წელს მიაღწია. რუსეთის ბაზრის წილის ზრდა უკრაინაში ექსპორტის მნიშვნელოვნად შემცირებამაც განაპირობა.2024 წლის 1 მაისიდან რუსეთმა იმპორტირებულ ღვინოზე აქციზის გადასახადი 3-ჯერ გაზარდა (0.4 დოლარიდან 1.2 დოლარამდე). გადასახადის მოსალოდნელი ზრდა წლის დასაწყისიდან იყო ცნობილი, ამიტომ ქართული ღვინის ექსპორტიორები ეცადნენ მაისამდე მოესწროთ რუსეთში მარაგების შექმნა. შედეგად, იანვარ-აპრილში, 2023 წლის იანვარ-აპრილთან შედარებით, რუსეთში ღვინის ექსპორტი თითქმის 2-ჯერ გაიზარდა, მაისში კი 3-ჯერ შემცირდა. რუსეთმა გადასახადი ადგილობრივი წარმოების დაცვის მიზნით გაზარდა და ამ პოლიტიკის მომავალში გაგრძელებას აპირებს, რაც ქართულ ღვინოზე მოთხოვნას შეამცირებს.რუსეთის შემდეგ ღვინის ექსპორტში ყველაზე მაღალი წილი ევროკავშირს უჭირავს 12%-ით. ევროკავშირში ქართული ღვინის ექსპორტს ზრდის ტენდენცია აქვს, ბოლო 10 წელში თითქმის 3-ჯერ გაიზარდა და 2023 წელს 31 მლნ დოლარი შეადგინა. რუსეთის, ევროკავშირის და უკრაინის გამოკლებით, სხვა ქვეყნების წილი ღვინის ექსპორტში 18%-ია. შედარებისთვის, სხვა ქვეყნების წილი 2012 წელს 44% იყო, რაც ღვინის საექსპორტო ბაზრის მეტ დივერსიფიცირებას აჩვენებდა.ექსპორტის მოცულობასთან ერთად მნიშვნელოვანია ექსპორტირებული ღვინის საშუალო ფასი. 2023 წელს საქართველომ ღვინო 66 ქვეყანაში გაიტანა და ქართული ღვინის ყველაზე მსხვილმა ბაზარმა, რუსეთმა, ერთი ლიტრის საშუალო ფასით 61-ე ადგილი დაიკავა. 2023 წელს საქართველომ რუსეთში ერთი ლიტრი ღვინო საშუალოდ 2.7 დოლარად გაყიდა. ყველაზე ძვირად - ლიტრი 33 დოლარად ქართული ღვინო სინგაპურში გაიყიდა, სადაც 2023 წელს 11 ტონის ექსპორტი განხორციელდა. შემდეგ მოდის ისლანდია, სადაც ერთი ლიტრის საშუალო ფასი 13 დოლარი იყო და ტაივანი, სადაც საშუალო ფასი 12 დოლარი იყო. ყველაზე იაფად ქართული ღვინო აფრიკის ორ ქვეყანაში ნიგერიაში და ნიგერიში გაიყიდა, შესაბამისად 1.9 და 2.3 დოლარად. ამ ორ ქვეყანაში 2023 წელს ჯამში 20 ტონა ქართული ღვინო შევიდა.შედარებით მსხვილი ბაზრებიდან აღსანიშნავია აშშ, სადაც 2023 წელს 907 ტონა ქართული ღვინო გაიყიდა და ლიტრის საშუალო ფასმა 6.2 დოლარი შეადგინა. აშშ მსოფლიოში ყველაზე მსხვილი ღვინის საიმპორტო ბაზარია. 2022 წელს აშშ-ში 7.7 მლრდ დოლარის ღვინის იმპორტი განხორციელდა. შედარებისთვის, რუსეთში ამავე წელს 9-ჯერ ნაკლები, 887 მლნ დოლარის ღვინის იმპორტი განხორციელდა. თუმცა, რუსული ბაზარი საქართველოსთვის ახლო და ტრადიციული ბაზარია, სადაც ქართული ღვინოს კარგად იცნობენ.რაც შეეხება ევროკავშირს, 2023 წელს ერთი ლიტრი ქართული ღვინის საშუალო ფასმა 3.1 დოლარი შეადგინა. ევროკავშირის ქვეყნებს შორის ქართულ ღვინოზე მნიშვნელოვნად განსხვავებული ფასებია. ყველაზე დაბალი საშუალო ფასი პოლონეთშია - ლიტრზე 2.5 დოლარი, ხოლო ყველაზე მაღალი ირლანდიაშია - 11 დოლარამდე. ამავე დროს, პოლონეთზე ევროკავშირში შეტანილი ქართული ღვინის 60% მოდის და შესაბამისად, პოლონეთის ფასები ევროკავშირში ქართული ღვინის საშუალო ფასს მნიშვნელოვნად ამცირებს. 2023 წელს, პოლონეთის შემდეგ, საქართველომ ყველაზე მეტი ღვინო ლატვიაში - 1,147 ტონა (ლიტრის საშუალო ფასი 3.6 დოლარი) და გერმანიაში - 991 ტონა (ლიტრის საშუალო ფასი 4.7 დოლარი) გაყიდა.2023 წელს დაფიქსირებულ ფასებზე არანაკლებ საინტერესოა, ფასის რა ტენდენციებია ქართული ღვინის მსხვილ საექსპორტო ბაზრებზე. 2023 წელს, 2022 წელთან შედარებით, ლიტრი ექსპორტირებული ქართული ღვინის საშუალო ფასი 16%-ით გაიზარდა და 2.9 დოლარი შეადგინა, თუმცა ბოლო 10 წელში საშუალო ფასი 26%-ით არის შემცირებული. 2014 წელს ლიტრი ქართული ღვინოს საშუალო ფასი 3.9 დოლარი იყო. ფასის კლების მიზეზი ლარის გაუფასურება და საერთო ექსპორტში იმ ქვეყნების წილის ზრდაა (მაგალითად, რუსეთი), სადაც ქართული ღვინო შედარებით იაფი ღირს.ბოლო 10 წელში, მსხვილი საექსპორტო ბაზრებიდან ფასის ზრდის ტენდენცია მხოლოდ აშშ-ში ფიქსირდება. 2014 წლის შემდეგ, ლიტრი ქართული ღვინო აშშ-ში 23%-ით არის გაძვირებული. ყველა სხვა მსხვილ ბაზარზე დოლარში გამოხატული ქართული ღვინის ფასი საშუალოდ 26%-ით შემცირდა. თუმცა, ლარის კურსის ზრდის გამო, ლარში გამოხატული ფასი სტაბილურია.საქსტატმა მოგვაწოდა ინფორმაცია იმ კომპანიებზე, რომლებსაც ყველაზე მეტი ღვინო გააქვთ რუსეთში. თუმცა, კონკრეტულად რამდენი დოლარის შემოსავალი მიიღეს რუსეთში ღვინის გაყიდვიდან, ეს ინფორმაცია კონფიდენციალურია.10 კომპანიიდან, რომლებმაც 2023 წელს რუსეთში ყველაზე მეტი ღვინო გაიტანეს, 8 კომპანია „ქართულ ოცნების“ შემომწირველია. კომპანიის მფლობელებს და მმართველებს სახელისუფლებო პარტიისთვის 1.8 მლნ ლარი აქვთ შეწირული. ამავე დროს, 2 კომპანიაში მესაკუთრეები არიან ბიძინა ივანიშვილის ძმა ალექსანდრე ივანიშვილი და საქართველოს პარლამენტის წევრი „ქართული ოცნებიდან“ ზაალ დუგლაძე. 2 კომპანიის მფლობელი ბიძინა ივანიშვილის დეიდაშვილის, უჩა მამაცაშვილის ბიზნესპარტნიორი ვახტანგ კარიჭაშვილია.2021-2022 წლებშიც ფაქტობრივად იგივე კომპანიების იყვნენ რუსეთში ქართული ღვინის უმსხვილესი ექსპორტიორები. განსხვავება მხოლოდ ის არის, რომ 2021-2022 წლებში 10 უმსხვილეს ექსპორტიორში ხვდებოდა შპს „ქართული ღვინის სახლი“, ხოლო 2021 წელს შპს „მარნისკარი“. შპს „ქართული ღვინის სახლის“ მფლობელებს 163 ათასი ლარი აქვთ შეწირული „ქართულ ოცნებაზე“, ხოლო შპს „მარნისკარის“ მფლობელებს 437 ათასი ლარი.კომპანიები, რომლებმაც 2023 წელს რუსეთში ყველაზე მეტი ღირებულების ქართული ღვინო შეიტანეს.რთველის სუბსიდირება2014-2023 წლებში რთველის სუბსიდირებაზე 500 მლნ ლარამდე დაიხარჯა. მთავრობა აფინანსებს ღვინის მწარმოებელ კომპანიებს, რომ მათ ყურძენი საბაზროზე მაღალ ფასად ჩაიბარონ. ბოლო წლებში 1 კგ ყურძნის ფასის სუბსიდირება 20-35 თეთრის ფარგლებში მერყეობს. მაგალითად, 2023 წელს რქაწითელის და კახური მწვანეს 1 კგ ყურძენზე სუბსიდია 20 თეთრი იყო. სუბსიდიის მისაღებად კომპანიას სულ მცირე 100 ტონა ყურძენი უნდა შეესყიდა, მინიმუმ 90 თეთრად.„საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ 2022 წლის აპრილში გამოაქვეყნა კვლევა 2021 წლის რთველის სუბსიდირებასთან დაკავშირებით, სადაც აშკარად ჩანდა, რომ მმართველი პარტიის შემწირველი და მაღალი თანამდებობის პირებთან კავშირში მყოფი კომპანიები უპირატესობით სარგებლობდნენ. ამჯერად „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ შეისწავლა, რომელმა კომპანიებმა მიიღეს თანხები 2022 და 2023 წლის რთველის სუბსიდირების ფარგლებში.2022 წელს 105-მა კომპანიამ მიიღო სახელმწიფო დაფინანსება რთველის სუბსიდირების ფარგლებში. სუბსიდირების ჯამურმა თანხამ 96 მლნ ლარი შეადგინა. 105 კომპანიიდან 50 კომპანიის მფლობელები და/ან მმართველები „ქართული ოცნების“ შემომწირველები არიან. მათ „ქართულ ოცნებაზე“ 6 მლნ ლარი აქვთ შეწირული.2022 წელს სუბსიდირებაზე გამოყოფილი 96 მლნ ლარიდან 62 მლნ ლარი სახელმწიფო კომპანიამ, შპს „მოსავლის მართვის კომპანიამ“, ხოლო 24 მლნ ლარი „ქართული ოცნების“ შემომწირველმა კომპანიებმა მიიღეს.შპს „მოსავლის მართვის კომპანია“ რთველის ორგანიზებაზე პასუხისმგებელი კომპანიაა, რომელიც გამარტივებული შესყიდვებით უფორმებს კომპანიებს კონტრაქტებს სხვადასხვა მომსახურების შესასრულებლად. შპს „მოსავლის მართვის კომპანია“ მსხვილი კონტრაქტები ძირითადად „ქართული ოცნების“ შემომწირველებთან დაკავშირებულ კომპანიებს გაუფორმა, ესენია: შპს „უნივერსალ სპირიტს“, შპს „ყვარლის სარდაფი“, შპს „კახური ტრადიციული მეღვინეობა“, შპს „როქ ლოჯისტიკსი“, შპს „მეღვინეობა კაჭრეთი“, შპს „შატო მუკუზანი“ და შპს „წინანდალი-XXI საუკუნის საუკეთესო ღვინოები“.10 კომპანია, რომლებმაც რთველის სუბსიდირების ფარგლებში 2022 წელს ყველაზე მეტი თანხა მიიღეს, ლარი:2023 წელს 91-მა კომპანიამ მიიღო სახელმწიფო დაფინანსება რთველის სუბსიდირების ფარგლებში. სუბსიდირების ჯამურმა თანხამ 25 მლნ ლარი შეადგინა. 91 კომპანიიდან 40 კომპანიის მფლობელები და/ან მმართველები „ქართული ოცნების“ შემომწირველები არიან. მათ „ქართულ ოცნებაზე“ 5.5 მლნ ლარი აქვთ შეწირული.2023 წელს სუბსიდირებაზე გამოყოფილი 25 მლნ ლარიდან 8.8 მლნ ლარი სახელმწიფო კომპანიამ, შპს „მოსავლის მართვის კომპანიამ“, ხოლო 10.2 მლნ ლარი „ქართული ოცნების“ შემომწირველმა კომპანიებმა მიიღეს.შპს „მოსავლის მართვის კომპანიამ“ გამარტივებული შესყიდვებით მსხვილი კონტრაქტები ძირითადად ისევ „ქართული ოცნების“ შემომწირველებთან დაკავშირებულ კომპანიებს გაუფორმა.10 კომპანია, რომლებმაც რთველის სუბსიდირების ფარგლებში 2023 წელს ყველაზე მეტი თანხა მიიღეს, ლარი:სახელმწიფო პროგრამებირთველის სუბსიდირების გარდა, ღვინის მწარმოებელი კომპანიები სახელმწიფოსგან ფინანსურ რესურსებს სხვადასხვა საბიუჯეტო პროგრამებიდან იღებენ. ძირითადი დაფინანსების გამცემი გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროა. სოფლის მეურნეობის სამინისტრო მართავს მევენახეობა-მეღვინეობის განვითარების პროგრამას, რომლის ძირითადი მიზანი ქართული ღვინის პოპულარიზაცია და ყურძნის მოსავლის რეალიზაციის ხელშეწყობაა. 2024 წელს მევენახეობა-მეღვინეობის განვითარების პროგრამაზე 54 მლნ ლარია გამოყოფილი, ხოლო 2017-2023 წლებში 470 მლნ ლარი დაიხარჯა.სოფლის მეურნეობის სამინისტრო მართავს ასევე ერთიანი აგროპროექტების პროგრამას. ეს პროგრამა მოიცავს: შეღავათიანი აგროკრედიტებს, აგროდაზღვევას, დანერგე მომავლის, გადამამუშავებელი და შემნახველი საწარმოების თანადაფინანსების პროექტს, სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის თანადაფინანსების პროექტს და სხვა ქვეპროგრამებს. 2024 წელს აღნიშნულ პროგრამაზე 342 მლნ ლარია გამოყოფილი, 2017-2023 წლებში კი 1.6 მლრდ ლარამდე დაიხარჯა. თუმცა, მევენახეობა-მეღვინეობის განვითარების პროგრამისგან განსხვავებით, ერთიანი აგროპროექტების პროგრამა მხოლოდ მეღვინეობის დაფინანსებას არ მოიცავს, მასში სოფლის მეურნეობის ყველა დარგი შედის.ა(ა)იპ სოფლის განვითარების სააგენტომ მოგვაწოდა ინფორმაცია 2017-2023 წლებში რომელმა კომპანიებმა მიიღეს დაფინანსება ერთიანი აგროპროექტების პროგრამიდან. საქსტატის ბიზნეს რეგისტრის დახმარებით, მოვახდინეთ იმ კომპანიების იდენტიფიცირება, რომელთა ძირითადი საქმიანობა ღვინის წარმოებაა.ერთიანი აგროპროექტების პროგრამიდან 2017-2023 წლებში დახარჯული 1.6 მლრდ ლარიდან ღვინის მწარმოებელმა კომპანიებმა 169 მლნ ლარის დაფინანსება მიიღეს. 169 მლნ ლარიდან 74 მლნ ლარი იმ კომპანიებმა მიიღეს, რომელთა მფლობელებს და/ან მმართველებს „ქართული ოცნებისთვის“ აქვთ ფული შეწირული. აღნიშნულ კომპანიებთან დაკავშირებულ პირებს, ჯამში 6.1 მლნ ლარი აქვთ შეწირული „ქართული ოცნებისთვის“.ერთიანი აგროპროექტების პროგრამიდან ღვინის მწარმოებელ კომპანიებზე გაცემული 169 მლნ ლარიდან 64 მლნ ლარი 20 კომპანიაზე მოდის. აღნიშნული 20 კომპანიიდან 14 „ქართული ოცნების“ შემომწირველია. მათ შორის, 11.5 მლნ ლარი მიიღო ორმა კომპანიამ, რომელთა მფლობელები ბიძინა ივანიშვილის ძმა ალექსანდრე ივანიშვილი და პარლამენტარი „ქართული ოცნებიდან“ ზაალ დუგლაძეა. 4 კომპანიის მფლობელი (რომლებმაც ჯამში 19.4 მლნ ლარი მიიღეს), ბიძინა ივანიშვილი დეიდაშვილის, უჩა მამაცაშვილის ბიზნეს პარტნიორს, ვახტანგ კარიჭაშვილია.ქვემოთ მოცემულ ცხრილში წარმოდგენილია კომპანია, რომლებმაც ერთიანი აგროპროექტების პროგრამიდან ყველაზე მეტი თანხა მიიღეს 2017-2023 წლებში:ერთიანი აგროპროექტების პროგრამის გარდა ღვინის მწარმოებელი კომპანიები ფინანსურ დახმარებას ასევე იღებენ სსიპ „აწარმოე საქართველოდან“. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ სსიპ „აწარმოე საქართველოდან“ დაფინანსებული საწარმოების შესახებ ინფორმაცია გამოითხოვა, მაგრამ საჭირო ინფორმაცია ვერ მიიღო. შესაბამისად, შეუძლებელია, დავადგინოთ, რომელმა კომპანიებმა მიიღეს დაფინანსება და რა კავშირში არიან ისინი „ქართულ ოცნებასთან“.

1726583845

დასრულებული სარეაბილიტაციო პროექტების ფარგლებში ახლით შეიცვალა 14 კმ-მდე სიგრძის წყალმომარაგების მაგისტრალური და გამანაწილებელი ქსელები მშვიდობის, გაგარინის, მესხიშვილის, ბარათაშვილის, კლდიაშვილის, ლომოურის, გიორგაძის, ნიკოლაძის, ფალიაშვილის ქუჩებზე, მეგობრობის გამზირზე და თოდრიას მოედანზე, ასევე დასრულდა ხრამის სათავე ნაგებობიდან გამომავალი მაგისტრალური მილსადენის 2.7 კმ სიგრძის მონაკვეთის რეაბილიტაცია."ჯივიპი აქუალიას 10 წლიანი სამოქმედო გეგმის ფარგლებში ინტენსიურად განაგრძობს ქალაქ რუსთავის წყალმომარაგების სისტემის გაუმჯობესებას, რათა მინიმუმამდე დავიყვანოთ წყლის დანაკარგი და ნებისმიერი სახის ინციდენტი, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს მოსახლეობისთვის წყლის მიწოდების შეზღუდვა. სარეაბილიტაციო პროექტების პარალელურად მიმდინარე წელს განხორციელდება ხრამის სათავე ნაგებობის ელექტრომომარაგების ქსელის სრული რეაბილიტაცია და ალტერნატიული, სარეზერვო მომარაგების წყაროს უზრუნველყოფა, რაც კიდევ უფრო შეამცირებს ქალაქ რუსთავში, აღნიშნული მიზეზით გამოწვეულ წყალმომარაგების შეზღუდვებს." - ხოსე მიგელ სანტოს გონსალესი, ჯივიპის გენერალური დირექტორი.ქსელების განახლების პარალელურად, ქალაქ რუსთავის წყალმომარაგების სისტემური განვითარების პროექტი მოიცავს ჯივიპის სერვისისა და საოპერაციო მაჩვენებლების გაუმჯობესებას. გაზრდილი ინვესტიციებისა და წყალმომარაგების სისტემის ეფექტური მართვისთვის განხორციელებული ცვლილებების შედეგად ქალაქ რუსთავში მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა საოპერაციო მაჩვენებლები."მულტიფუნქციური ბრიგადების ჩართულობით გაიზარდა ჯივიპის ოპერატიულობა და შემცირდა ავარიულ დაზიანებაზე რეაგირების დრო, შესაბამისად გარდამავალი ინციდენტების რაოდენობა  წყალმომარაგების ქსელზე 8-ჯერ, ხოლო წყალარინების ქსელზე 15-ჯერ შემცირდა; სარეაბილიტაციო პრეოქტების ფარგლებში, ქსელზე დამონტაჟდა 98 ერთეული ჩამკეტ-მარეგულირებელი ურდული, რამაც მოგვცა შესაძლებლობა წყალმომარაგების შეზღუდვის არეალები საშუალოდ 70%-ით, ხოლო შეზღუდვის ხანგრძლივობა 35%-ით შეგვემცირებინა. აღსანიშნავია საძიებო-დიაგნოსტიკური სამუშაოები, რომელთა შედეგადაც აღმოვაჩინეთ და აღმოვფხვერით 1200-ზე მეტი ფარული ჟონვა და ქალაქ რუსთავში წარმოებული წყლის მოცულობა 19%-ით, ხოლო მოხმარებული ელექტრო ენერგია 22%-ით შევამცირეთ." - მიგელ ანხელ მაზო ესტებანეზი, ჯივიპის რუსთავის საოპერაციო ცენტრის ხელმძღვანელი.ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი Aqualia-ს 10 წლიანი სამოქმედო გეგმის ფარგლებში ინტენსიურად განაგრძობს ქალაქ რუსთავის წყალმომარაგების სისტემის გაუმჯობესებას, მოძველებული წყალმომარაგების ქსელების განახლებას და ინფრასტრუქტურული ობიექტების რეაბილიტაციას.

1726580099

ინიციატივის ფარგლებში, 18 სექტემბერს, 19:00 საათზე, ჭავჭავაძის SOLO ლაუნჯში ბრიტანელი ფსიქოთერაპევტის ფილიპა პერის მსოფლიო ბესტსელერი წიგნის - "ნეტავ ეს წიგნი ჩვენს მშობლებს წაკითხული ჰქონოდათ" პრეზენტაცია გაიმართება. აღნიშნული წიგნი SOLO Books-ისა და Visa-ს ერთობლივი პროექტის ფარგლებში „ცნობისმოყვარე პანდასთან“ თანამშრომლობით ქართულ ენაზე გამოიცა.პრეზენტაციას გაუძღვებიან „ცნობისმოყვარე პანდას“ დამფუძნებლები, ნინი ჩიქოვანი და სოფო მუსერიძე. შეხვედრაზე დასწრება თავისუფალია, ამისათვის გაიარეთ რეგისტრაცია ბმულზე.ამასთან, წიგნის თემატიკაზე გაიმართება ფსიქოლოგ ელენე ბაჩიაშვილის Workshop-ები თბილისში, ბათუმსა და ქუთაისში. დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად, ეწვიეთ ბმულს.„კულტურული და საგანმანათლებლო ინიციატივების ხელშეწყობისათვის, უკვე რამდენიმე წელია SOLO Books-ის პროექტს ვახორციელებთ, რომელიც ექსკლუზიურად SOLO-ს მომხმარებლებისთვის მსოფლიო ბესტსელერების ქართულ ენაზე ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფას ისახავს მიზნად. ამჯერად ჩვენ, პარტნიორებთან ერთად, გამოვეცით წიგნი მეტყველი სათაურით -  "ნეტავ ეს წიგნი ჩვენს მშობლებს წაკითხული ჰქონოდათ" - ეს არის სახელმძღვანელო, რომელიც ეხმარება მშობლებს, მხარი დაუჭირონ შვილების განვითარებას ჯანსაღი ურთიერთობების დამყარებით, ურთიერთპატივისცემის გზით. ეს არის აღნიშნული წიგნის საიუბილეო, 45-ე ენაზე ნათარგმნი ვერსია და გვეამაყება, რომ ზუსტად SOLO-ს მხარდაჭერით მოხდა მისი თარგმნა.SOLO Books-ის სერია კი გაგრძელდება და თავისი ახალ-ახალი გამოცემებით არაერთხელ გაგიღებთ კარს მსოფლიო ლიტერატურის შთამბეჭდავ სამყაროში”, - აღნიშნავენ SOLO-ში.

1726579655

2024 -ის ნახვარწლიური ანგარიშით, ქონების სადაზღვევო პროდუქტებით მოზიდული ჯამური პრემია 73 მლნ ლარია, მთლიანი ბაზრის (₾ 712 მლნ) 10.2% (H1/2023- 11.2%).კონცენტრაცია კვლავ  მაღალია. სადაზღვევო ბაზრის ამ სეგმენტის  48%  - ₾35.2 მლნ ალდაგს უკავია (H1/2023 - 47%; ₾31 მლნ).თიბისი დაზღვევა 17%-იან წილს ინარჩუნებს, პრემიის 2 მილიონიანი მატებით, ₾12.7 მლნ -მდე (H1/2023 - ₾10.8 მლნ, 17%). 10%-იანი წილით №3 (₾7.4 მლნ) ჯიპიაია.დაზღვევის ზედამხედველობის სამსახურის ინფორმაციით, ქონების დაზღვევით ალდაგის გამომუშავებული პრემია 9.4 მლნ ლარია, თიბისი დაზღვევის  7.5 მლნ ლარი.სადაზღვევო ბაზარზე ოპერირებად 19 კომპანიას შორის, ამ დროისთვის მხოლოდ 2-ია საერთაშორისო რეიტინგით.თიბისი დაზღვევამ Fitch Ratings-სგან, საქართველოს სუვერენული რეიტინგის მაქსიმუმის BB -ის მინიჭებაზე ორშაბათს (16/09.2024) განაცხადა, სტაბილური პროგნოზით."ალდაგს" კი უკვე ერთია წელია, AM Best-ისგან, 2023 წლის ოქტომბრიდან აქვს მინიჭებული. წელს ივლისში კი გაუუმჯობესა  BB+მდე, პოზიტიური პროგნოზით. თიბისი დაზღვევა 7 წელია რაც ბაზარზეა, ალდაგი კი 30 წელზე მეტია.

1726579462