სავალუტო იპოთეკა წლის რეკორდს ხსნის

თურქეთიდან შემოტანილი 32 ტ. პომიდორი ექსპორტიორ ქვეყანაში გააბრუნეს

სასაზღვრო-საკარანტინო კონტროლის პროცედურების ფარგლებში, პასუხისმგებელი ფიტოსანიტრის მიერ, საქონლის ინსპექტირებისას, პომიდორზე საკარანტინო მავნე ორგანიზმისთვის (Tuta Absoluta) დამახასიათებელი კვალი გამოვლინდა.საქართველოს მთავრობის 2019 წლის 20 სექტემბრის №463 დადგენილების შესაბამისად, აღნიშნული საქონელი ექსპორტიორ ქვეყანაში გაბრუნებას დაექვემდებარა.

თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზარზე მოთხოვნა კვლავ შენელებული...

მოთხოვნა 2025 წლის მარტში, საჯარო რეესტრის მონაცემებით, გაყიდული ბინების რაოდენობამ 3 078 შეადგინა, რაც წინა წლის მარტის გაყიდვებზე 2.9%-ით მეტია, აქედან: მეორად ბაზარზე გაყიდვები, რაც დინამიკას რეალურ დროში აჩვენებს, წლიურად 2.9%-ით შემცირდა. პირველად ბაზარზე გაყიდვები, რაზეც გავლენას დაგვიანებული რეგისტრაციები ახდენს, წლიურად 9.8%-ით გაიზარდა. გალატ & თაგარტის მონაცემებით, აღნიშნული გამოწვეულია რამდენიმე პროექტში წარსულში გაყიდული ბინების დაგვიანებული რეგისტრაციის ერთჯერადი ეფექტით. ჩვენ მიერ ჩატარებული დეველოპერების გამოკითხვის (რომელიც პირველადი ბაზრის ტენდენციებს რეალურ დროში ასახავს) შედეგებიც მეორადი ბაზრის მსგავსად შენელებას აჩვენებს. 2025 წლის მარტში გაყიდული ბინების რაოდენობა წლიურად 11.3%-ით შემცირდა.2025 წლის პირველ კვარტალში, თბილისში სულ 9,286 ბინა გაიყიდა, რომელთა ჯამურმა ღირებულებამაც 671.7 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა (-1.1% წ/წ).მიწოდება გაცემული ნებართვების მოცულობა 2025 წლის იანვარში დაფიქსირებული კლების შემდეგ აღდგა და თებერვალი-მარტში გაიზარდა. მარტში გაიცა 17 მშენებლობის ნებართვა საცხოვრებელ პროექტებზე, რომელთა ჯამური საცხოვრებელი ფართი 160,975 მ2-ს შეადგენდა (+7.3% წ/წ). საერთო ჯამში, გაცემული ნებართვების მოცულობა 2025 წლის პირველ კვარტალში წინა წელთან შედარებით 7.4%-ით შემცირდა, თუმცა კვლავ მაღალ ნიშნულზე შენარჩუნდა 2023 წლამდე დონესთან შედარებით.ფასები გალატ & თაგარტის მონაცემებით, 2025 წლის მარტში პირველად ბაზარზე კვადრატული მეტრის საშუალო ფასი თვიურად 0.4%-ით გაიზარდა და 1,330 აშშ დოლარი შეადგინა. ამასთან, მეორადი ბაზრის ახალ პროექტებში (რაც 2013 წლიდან გაცემული ნებართვებით აშენდა) ფასი ზედიზედ მეორე თვის განმავლობაში შემცირდა და 2025 წლის მარტში თვიურად 1.9%-იანი კლების შემდეგ $1,220 შეადგინა.ქირა 2025 წლის მარტში, თბილისში საშუალო ზომის ბინის (50-60 კვ.მ.) ქირის ფასი თვეში მცირედით, 0.3%-ით შემცირდა და კვადრატულზე 9.5 აშშ დოლარი შეადგინა. ქირის საშუალო წლიური ამონაგები 8.6% იყო

ტრამპის სატარიფო პოლიტიკა და საქართველო – თიბისი კაპიტალი მაკროეკონომი...

გლობალურად მომატებული გაურკვევლობააშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის მიერ სავაჭრო ტარიფების დაწესებამ და სხვა მსხვილი ეკონომიკების საპასუხო, თუმცაღა სხვადასხვაგვარმა ზომებმა, გასულ თვეში მნიშვნელოვნად შეცვალა გლობალური ეკონომიკური პერსპექტივები. ვინაიდან ნაკლებსავარაუდოა რომ პროტექციონიზმსიკენ გლობალურმა გადახრამ რომელიმე ცალკეულ ეკონომიკაზე დადებითად იმოქმედოს, ეკონომიკური ზრდის მოლოდინები შემცირდა, ხოლო საინვესტიციო მოთხოვნამ შედარებით უსაფრთხო აქტივებისაკენ გადაინაცვლა, რამაც ოქროს ფასის ისტორიულ მაქსიმუმამდე ზრდა განაპირობა. მეორე მხრივ, გლობალური რეცესიის შიშების გამო, აშშ დოლარისა და ნავთობის ფასები შემცირდა, რაც მიმდინარე მოვლენების არაპირდაპირ ეფექტებზე აქცენტის გაკეთების მნიშვნელობასაც უსვამს ხაზს. ამავე დროს, გასათვალისწინებელია ისიც, რომ საერთაშორისო ბაზრებზე გაურკვევლობას კიდევ უფრო ზრდის დაწესებული პოლიტიკის გადახედვის ან სულაც გაუქმების შესაძლებლობაც.სავარაუდო გავლენა საქართველოზე სატარიფო პოლიტიკის გამოცხადებული სახით შენარჩუნების შემთხვევაში - ზომიერად უარყოფითი ეფექტი ზრდაზე, ხოლო ლარის კურსისთვის ამ ეტაპზე პოზიტიური, თუმცა პოტენციურად ნეგატიური შედარებით ხანგრძლივ პერსპექტივაში. ანალიტიკოსები თანხმდებიან, რომ სავაჭრო ტარიფების დაწესების შედეგად, ყველაზე მეტად ევროკავშირი - საქართველოში სავალუტო შემოდინებების უდიდესი წყარო, ჩინეთი, ისრაელი და თავად აშშ დაზარალდებიან. თუმცა, გლობალური მოთხოვნის შემცირებით გამოწვეული ეფექტები საქართველოს სხვა სავაჭრო პარტნიორებზეც უარყოფითად აისახება, მათ შორის ნავთობზე დამოკიდებულ ეკონომიკებზე. მიუხედავად იმისა, რომ სავალუტო შემოდინებების დივერსიფიკაცია ხელს უწყობს საქართველოს მდგრადობას გარე შოკების მიმართ, ჩვენი შეფასებით, პარტნიორ ქვეყნებში ეკონომიკური ზრდის შემცირება საქართველოს ზრდასაც დაახლოებით 0.7 პროცენტული პუნქტით შეამცირებს.მეორე მხრივ, ვვარაუდობთ, რომ ნავთობის ფასების შემცირებით გამოწვეული დეზინფლაციური ეფექტი სწრაფად გახდება შესამჩნევი და წლიური ინფლაცია უკვე მომდევნო თვეში 0.1-0.2 პროცენტული პუნქტით შემცირდება, ხოლო თუ გლობალური ფასები უცვლელი დარჩება, ეფექტი პოტენციურად 0.5 პროცენტულ პუნქტსაც მიაღწევს.რაც შეეხება ლარს, ვფიქრობთ, პოტენციური ეფექტები მოკლე და გრძელვადიან პერსპექტივაში განსხვავებული იქნება. კერძოდ, დოლარის გლობალურად დასუსტების მყისიერი ეფექტი ლარისთვის მკვეთრად პოზიტიურია - ეროვნული ვალუტა აშშ დოლარის მიმართ მყარდება, სავაჭრო პარტნიორების ვალუტების გამყარებამ კი ლარის რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსის მცირედით დასუსტებაც გამოიწვია. თუმცა, უფრო ხანგრძლივ პერსპექტივაში, სავაჭრო პარტნიორებიდან მოთხოვნისა და, შესაბამისად, სავალუტო შემოდინებების შემცირება, ლარისთვის გარკვეული უარყოფითი ეფექტების წარმოშობასაც მოასწავებს.ლარი/ევრო/დოლარის ბიზნეს სტრატეგიასაშუალო და გრძელვადიან ინდიკატორებზე ორიენტირება მნიშვნელოვან სარგებელს იძლევა. ტარიფების პოლიტიკა და აშშ დოლარის მიმართ მოლოდინების გაუარესება კიდევ ერთი მაგალითია იმისა, რომ მოკლევადიან პერიოდში ბაზრის განწყობები ხშირად მნიშვნელოვნად იცვლება, რის საპირწონედაც ჩვენი რჩევა მოკლევადიან რყევებზე ზედმეტი აქცენტის გაკეთებისგან თავის შეკავება და უფრო მეტად საშუალო და გრძელვადიანი ინდიკატორების გათვალისწინებაა. მაგალითისათვის, 2022 წლის შემოდგომაზე, როდესაც ევრო თავის წონასწორულ ნიშნულთან შედარებით გაუფასურდა, მართალია დამატებით დასუსტებას ვერ გამოვრიცხავდით, თუმცა გრძელვადიან შეფასებაზე დაყრდნობით, ჩვენი რჩევა ევროში ნაკლები სესხის აღება იქნებოდა. შესაბამისად, ევროზონის ვალუტის ამჟამინდელი გამყარება ამ მომენტისთვის ევროში მეტი სესხის აღების მომგებიანობაზე მიანიშნებს, თუმცაღა, მხედველობაში უნდა ვიქონიოთ რომ ევრო/დოლარი, თავის გრძელვადიან ტრენდთან შედარებით, ჯერაც სუსტი რჩება. საილუსტრაციოდ, დაფინანსების ოპტიმალური სავალუტო სტრუქტურის წარმოდგენილი ჩარჩო, საქართველოს კორპორაციულ სექტორში, 2013 წლიდან დღემდე 8 მილიარდი ლარის პოტენციურ სარგებელზე მიუთითებს. შედარებისათვის, საქართველოში კორპორაციული სესხების მოცულობა 22 მილიარდი ლარის ეკვივალენტია.მიმდინარე დინამიკა საქართველოშიუახლესი ინდიკატორები ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლების გაუმჯობესებაზე მიუთითებს, ეროვნული ბანკი კი რეზერვების შევსებას უკვე უფრო მოცულობითი ინტერვენციებით ახორციელებს. გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოს ეკონომიკური ზრდა მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული ჩვენს ძირითად სავაჭრო პარტნიორებში არსებულ ეკონომიკურ ვითარებაზე, ბოლო მოვლენებმა საქართველოს ზრდის განტოლებაში საგარეო კომპონენტის მნიშვნელობას კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი. ამასთან, რას გვიჩვენებს ეკონომიკური აქტივობის უახლესი ინდიკატორები?მარტსა და აპრილში გაუმჯობესება იკვეთება ტურიზმიდან მიღებულ შემოსავლებსა და უნაღდო დანახარჯებში, მათ შორის ხანგრძლივი მოხმარების საქონელზე, თუმცა, ჩვენი შეფასებით, მიგრანტების ხარჯები მარტში დაფიქსირებული ზრდის შემდეგ შედარებით შემცირდა. ექსპორტის ზრდას ძირითადად კვლავ რეექსპორტი განაპირობებს, ხოლო ფულადი გზავნილების მხრივ, მარტში, რუსეთიდან მიღებული გზავნილების მაღალი საბაზო ეფექტის გათვალისწინებითაც კი, 4%-იანი წლიური ზრდა დაფიქსირდა. ჯამურად, წმინდა სავალუტო შემოდინებები მარტში მხოლოდ მცირედით გაუარესდა იმპორტის აღდგენის გამო, ხოლო დეპოზიტების სავალუტო კონვერტაციების დინამიკა ბოლო პერიოდში მეტ–ნაკლებად ლარისთვის პოზიტიური გახდა. შესაბამისად, როგორც მოკლე, ასევე გრძელვადიან შეფასებებზე დაყრდნობით, ლარი, წონასწორულ ნიშნულებთან შედარებით, უფრო სუსტია.ზემოხსენებულმა ფაქტორებმა, აშშ დოლარის გლობალურ დასუსტებასთან ერთად, რეზერვების შესავსებად უფრო მოცულობითი ინტერვენციების განხორციელების შესაძლებლობა მისცა ეროვნულ ბანკს, რომელმაც მარტში სავალუტო ბაზარზე დაახლოებით 102 მილიონი აშშ დოლარი შეიძინა, ხოლო აპრილში განხორციელებული შესყიდვების მოცულობა, ჩვენი შეფასებით, კიდევ უფრო დიდი იქნება. ამ ფონზე, თუკი სამომავლოდ აშშ დოლარი კიდევ უფრო მკვეთრად არ გაუფასურდება, ჩვენ კვლავ ვინარჩუნებთ შეფასებას, რომ გაუმჯობესებული სავალუტო ნაკადები სებ-ის საერთაშორისო რეზერვების შევსებას უფრო გამოიწვევს, ვიდრე ლარის მნიშვნელოვან გამყარებას.

საქართველოს მოსახლეობის ნახევარზე მეტი ფინანსური კრიზისის მოლოდინშია

„ეისითი კვლევის“ ანგარიშში ვკითხულობთ: "ადგილობრივი და გლობალური პოლიტიკური დაძაბულობის ფონზე, ეკონომიკური სტაბილურობის საკითხი საქართველოში განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს".ACTR-ის კვლევის შედეგებს GBC სრულად გიზიარებთ: "საქართველოს მოსახლეობის ნახევარზე მეტი — 56% მიიჩნევს, რომ ქვეყანაში ან უკვე დაწყებულია, ან უახლოეს 6 თვეში დაიწყება ფინანსური კრიზისი. ამ პროგნოზს ფონად გასდევს უარყოფითი შეფასებები პირად მატერიალურ შესაძლებლობებთან დაკავშირებით:  ბოლო 6 თვის განმავლობაში, მოსახლეობის 36%-ის ფინანსური მდგომარეობა გაუარესდა.   როგორც ჩანს, შიში ეკონომიკური მომავლის მიმართ არ არის მხოლოდ თეორიული მოლოდინი, არამედ ეს განცდა უკვე არსებულ რეალობასაც ეფუძნება.  მოსახლეობის ყოველდღიურ ცხოვრებაშიც აშკარად ჩანს ეკონომიკური გამოწვევები: მოსახლეობის 47%-ს უჭირს კვებისთვის აუცილებელი პროდუქტების ყიდვა. 55%-ისთვის გამოწვევას წარმოადგენს წამლებისა და სამედიცინო მომსახურების შეძენა.  ეს მიანიშნებს იმაზე, რომ ფინანსური რესურსების შეზღუდვა კრიტიკულად ეხება ადამიანის ყოველდღიურ, ბაზისურ საჭიროებებს. ეკონომიკური სირთულეების ფონზე, განსაკუთრებულად აქტუალური ხდება იმის გარკვევა, თუ ვის ეკისრება პასუხისმგებლობა შექმნილ ვითარებაზე და ვინ უნდა იყოს ძირითადი აქტორი მისი გამოსწორების პროცესში.  მოსახლეობის 44% ცხოვრების პირობების გაუარესებაზე პასუხისმგებლად მთავრობას მიიჩნევს.  ეს ტენდენცია ნათლად მიუთითებს იმაზე, რომ საზოგადოება ხელისუფლებას აღიქვამს, როგორც მთავარი გადაწყვეტილებების მიმღებ სუბიექტს და ეკონომიკური მდგომარეობის ცვლილების ძირითად განმაპირობებელ ძალას. ამავე დროს, 29% საკუთარ თავზეც იღებს პასუხისმგებლობას და აღნიშნავს, რომ არსებულ სიტუაციაში წვლილი მათაც მიუძღვით.  მომხმარებლის ქცევის მოსალოდნელი ცვლილება - რა ტიპის ხარჯები შემცირდება და გაიზრდება ეკონომიკური კრიზისის პირობებში?ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესების მოლოდინი არამხოლოდ მოსახლეობის განწყობებზე მოქმედებს, არამედ ცვლის მათ ფინანსურ გეგმებსაც. ეკონომიკური პესიმიზმის პირობებში, მოქალაქეები იწყებენ ხარჯების გადახედვას და პირველ რიგში, მზად არიან შეამცირონ ის დანახარჯები, რომლებიც არ განიხილება პირველადი საჭიროებების კატეგორიაში. სწორედ, ამ პროცესში იკვეთება სექტორები, რომლებზეც ყველაზე მეტად არის მოსალოდნელი ხარჯების შემცირება და სფეროები, რომლებიც კვლავ ინარჩუნებენ მაღალი ხარჯვის პოტენციალს.ეკონომიკური პრობლემების გაღრმავების შემთხვევაში, მოსახლეობა პირველ რიგში HORECA სექტორს განიხილავს ხარჯების შემცირების სამიზნედ. კვლევის შედეგების მიხედვით: მოსახლეობის 30% ხარჯების დაზოგვას გეგმავს მოგზაურობასა და დასვენებაზე, ხოლო 29% — გართობის მიმართულებით.  ეს მაჩვენებლები მიუთითებს, რომ ფინანსური კრიზისის გაღრმავების ფონზე HORECA ბიზნესს მომხმარებელთა კლების ყველაზე მაღალი რისკი აქვს.ეკონომიკური არასტაბილურობის პირობებში, გარკვეულ კატეგორიებში მოსახლეობა კვლავ ინარჩუნებს ხარჯვის მაღალ განწყობას — რაც მიუთითებს ამ სერვისებისა და პროდუქტების სტრატეგიულ მნიშვნელობაზე. გამოკითხულთა 68% აცხადებს, რომ უახლოეს 6 თვეში, სავარაუდოდ, თანხას დახარჯავს ჯანმრთელობისა და თავის მოვლის პროდუქტებზე.  აღნიშნული ადასტურებს, რომ ჯანმრთელობა მოსახლეობისთვის უმაღლეს პრიორიტეტად რჩება. გარდა ამისა, 40% განიხილავს ხარჯვას განათლების მიმართულებით, რაც შესაძლოა აღქმულ იქნას როგორც გრძელვადიანი ინვესტიცია საკუთარი მომავლის მიმართ.  ეს მიანიშნებს მოსახლეობის ნაწილში არსებული განწყობისკენ — ეკონომიკური არასტაბილურობა პროფესიული განვითარების გზით გადალახონ. ხარჯვის მინიმალური განწყობა ფიქსირდება ფინანსური ინვესტიციების მიმართულებით, სადაც მხოლოდ 16% განიხილავს ფულის ჩადებას.  აღნიშნული ტენდენცია ასახავს, რომ არასტაბილურ ეკონომიკურ გარემოში, მოსახლეობა ნაკლებადაა მიდრეკილი რესურსების რისკიან აქტივებში განთავსებისკენ. ამ პირობებში განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს პირველადი საჭიროებების დაფარვა და ფინანსური სტაბილურობის შენარჩუნება ყოველდღიურ ცხოვრებაში.საბოლოოდ, ნათლად იკვეთება, რომ მოსახლეობაში არსებობს ეკონომიკური დაღმასვლის მოლოდინი, რაც გავლენას ახდენს მათ ფინანსურ გეგმებსა და ხარჯვით პრიორიტეტებზე. მთავარი აქცენტი კეთდება საარსებოდ მნიშვნელოვან საჭიროებებზე, ხოლო შედარებით არასასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი მიმართულებები — როგორიცაა მოგზაურობა, დასვენება, გართობა — ნაკლებად პრიორიტეტული ხდება.კვლევის დეტალებიგამოკითხვა „საქართველოში ეკონომიკური კრიზისის მოლოდინები და ხარჯვის პრიორიტეტები“ ჩატარდა შემთხვევითი შერჩევის გზით, 800 ზრდასრულ მოსახლეს შორის, საქართველოს მასშტაბით. გამოკითხვა მიმდინარეობდა 2025 წლის 17-23 მარტს. მონაცემთა სტატისტიკური ცდომილება საშუალოდ არ აღემატება 3.5%-ს. გამოყენებული მეთოდი – სატელეფონო გამოკითხვა".

„ენერგო პრო ჯორჯიამ“ ₾200 მლნ-მდე ინვესტიცია სემეკთან შეათანხმა

სემეკის ცნობით, საინვესტიციო პროექტები მოიცავს ქვესადგურების, საჰაერო გადამცემი ხაზების, საკაბელო მეურნეობების და ელექტროენერგიის გამანაწილებელი ქსელის სხვა კომპონენტების მშენებლობას, რეაბილიტაციასა და რეკონსტრუქციას.„2025 წელს შეთანხმებული საინვესტიციო გეგმის ფარგლებში, პირველი კვარტალის განმავლობაში, სს „ენერგო პრო ჯორჯიამ“ 28 000 000 ლარის ოდენობის ინვესტიცია უკვე განახორციელა. კერძოდ, 2025 წლის მარტის თვის მდგომარეობით საინვესტიციო გეგმის ფარგლებში სს „ენერგო-პრო ჯორჯიამ“ მომხმარებლების ელექტრო მომარაგების უწყვეტობისა და საიმედოობის გაუმჯობესების მიზნით ქ/ს საგურამოში ჩაატარა 6 კვ ძაბვის გამანაწილებელი მოწყობილობის სრული რეკონსტრუქცია და მოძველებული ზეთიანი ამომრთველების თანამედროვე ტიპის ელეგაზური ამომრთველებით ჩანაცვლება, ასევე დაასრულა ქ/ს „ჭიათურა 1“ - ის რეაბილიტაცია. კომპანიამ საჩხერის მუნიციპალიტეტში ააშენა 7 კმ სიგრძის 35 კვ ძაბვის საკაბელო ელექტროგადამცემი ხაზი. მარტის თვის მდგომარეობით კომპანიამ 6/10 კვ ძაბვის ქსელში დაამონტაჟა 1650 ცალი საყრდენი, 110 კმ სადენი, 15 კმ კაბელი, 185 ცალი ძალოვანი ტრანსფორმატორი. ასევე კომპანიამ დაბალი ძაბვის (0.4 კვ) ქსელის რეაბილიტაციის ფარგლებში სს „ენერგო-პრო ჯორჯიამ“ დაამონტაჟა 4150 ცალი საყრდენი. ამჟამად, კომპანია ახორციელებს 110 კვ ძაბვის 3 ქვესადგურის სარეაბილიტაციო სამუშაოებს. დამატებით, მიმდინარე წელს კომპანია სალიცენზიო არეალის სხვადასხვა რეგიონებში განახორციელებს საინვესტიციო გეგმით გათვალისწინებული ელექტროგადამცემი ხაზების, ქვესადგურებისა და ქსელის სხვა დანარჩენი კომპონენტების რეაბილიტაცია-რეკონსტრუქციას.ამასთანავე, სს „ენერგო პრო ჯორჯიას“ მიერ 2024 წელს განხორციელებულმა ინვესტიციებმა გადააჭარბა სემეკთან შეთანხმებულ საინვესტიციო გეგმას და 195 482 558 ლარის ნაცვლად 256 315 000 ლარი შეადგინა. 2024 წლის საინვესტიციო გეგმის ფარგლებში, ელექტროენერგიის საიმედოობის გაუმჯობესების მიზნით, სს „ენერგო პრო ჯორჯიამ“ განახორციელა სხვადასხვა ტიპის სამუშაოები. მათ შორის, რეაბილიტაცია/რეკონსტრუქცია ჩაუტარდა რეგიონებში მდებარე ქვესადგურებსა და ელექტროგადამცემ ხაზებს, 11 ქვესადგური აღიჭურვა SCADA სისტემით, 10/6 კვ ქსელის საჰაერო ელექტროგადამცემი ხაზების რეაბილიტაციის ფარგლებში დამონტაჟდა 14916 ცალი საყრდენი და 1181.5 კმ სადენი”, - აღნიშნულია სემეკის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.