საქართველოს მშპ წლიურად 7.7%-ით გაიზარდა

საქართველოს მთლიანი საგარეო ვალი მშპ-ის 74%-ს აჭარბებს

სახელმწიფო საგარეო ვალმა შეადგინა $10.8 მლრდ (₾30.4 მლრდ), რაც მშპ-ს 32.1%-ია. აქედან სამთავრობო სექტორის ვალია $8.4 მლრდ (₾23.5 მლრდ; მშპ-ს 24.8%), ეროვნული ბანკის ვალდებულებები - $811.6 მლნ (₾2.3 მლრდ; მშპ-ს 2.4%), ხოლო სახელმწიფო საწარმოების ობლიგაციები და სესხები, შესაბამისად, $439.6 მლნ (₾1.2 მლრდ; მშპ-ს 1.3%) და $1.2 მლრდ (₾3.5 მლრდ; მშპ-ს 3.6%). სებსტატის ინფორმაციით, საბანკო სექტორის საგარეო ვალმა შეადგინა $8.3 მლრდ (₾23.4 მლრდ; მშპ-ს 24.7%), სხვა სექტორების საგარეო ვალმა - $5 მლრდ (₾14 მლრდ; მშპ-ს 14.8%) და კომპანიათაშორისმა ვალმა - $2.7 მლრდ (₾7.5 მლრდ; მშპ-ს 7.9%). მთლიანი საგარეო ვალის 88.6% დენომინირებულია უცხოური ვალუტით.საქართველოს წმინდა საგარეო ვალმა, 2024 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, $12.3 მლრდ (₾34.5 მლრდ) შეადგინა, რაც 2024 წლის მშპ–ს 36.4%-ია. აქედან, სახელმწიფო სექტორის წმინდა საგარეო ვალი $6.4 მლრდ (₾18 მლრდ), რაც მშპ-ს 18.9%-ია.2024 წლის მეოთხე კვარტალში საქართველოს ეროვნული ბანკის საგარეო ვალი $50.4 მლნ-ით შემცირდა. აქედან, საკურსო ცვლილების გამო ვალი $33.2 მლნ-ით და ოპერაციული ცვლილების გამო $17.2 მლნ-ით შემცირდა. 2024 წლის ბოლოს ეროვნული ბანკის მთლიანმა საგარეო ვალდებულებებმა $811.6 მლნ შეადგინა. აქედან, $453.2 მლნ განაწილებული ნასესხობის სპეციალური უფლებაა (ნსუ), რომელსაც არ აქვს დაფარვის ვადა და პრაქტიკულად, მისი გადახდის ვალდებულება არ დადგება, სანამ საქართველო არის საერთაშორისო სავალუტო ფონდის წევრი.მთლიანი საგარეო ვალის სტატისტიკა ჰარმონიზებულია საგადასახდელო ბალანსთან. იგი მოიცავს სახელმწიფო (სამთავრობო სექტორი, სახელმწიფო საწარმოები და ეროვნული ბანკი) და კერძო სექტორის (საბანკო და სხვა სექტორები) საგარეო ვალს. საგარეო ვალის სტატისტიკა წარმოებულია საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიერ შემუშავებული მეთოდოლოგიის, „საგარეო ვალის სტატისტიკა, სახელმძღვანელო შემდგენელთათვის და მომხმარებლებისათვის“ – 2003, შესაბამისად.

თიბისი კაპიტალი უძრავ ქონებაზე გაზრდილი ეკონომიკის პოზიტიურ გავლენაზე...

ხელფასების ზრდამ მოსახლეობის მსყიდველობითი უნარი გაზარდა, რაც სამომხმარებლო პროდუქტებზე დანახარჯების ზრდაზე აისახა. ასევე, მზარდი ურბანიზაცია ქალაქებში საცალო და სამომხმარებლო სექტორზე მოთხოვნას ზრდის.სავაჭრო ცენტრებისაქართველოში ეკონომიკური აქტივობა და შესაბამისად, კომერციული უძრავი ქონებაც, ძირითადად, თბილისშია კონცენტრირებული. თბილისში 10 თანამედროვე, მრავალფუნქციური სავაჭრო ცენტრია, რომელთა ჯამური გასაქირავებელი ფართი 291 728 კვ.მ-ს შეადგენს. ბათუმში წარმოდგენილია 5 სავაჭრო ცენტრი, რომელთა ჯამური გასაქირავებელი ფართი 53 901 კვ.მ-ს შეადგენს. ქუთაისში, ზუგდიდსა და თელავში წარმოდგენილი სავაჭრო ცენტრები ძირითადად სავაჭრო ცენტრებისა და ღია ბაზრობების კომბინაციას წარმოადგენენ. ზუგდიდს თანამედროვე სავაჭრო ცენტრი 2023 წელს შეემატა, სადაც წარმოდგენილია ქსელური მაღაზიები, საერთაშორისო და ადგილობრივი ბრენდები.თიბისი კაპიტალის ანგარიშით, 2024 წელს თბილისის სავაჭრო ცენტრებში საშუალო იჯარამ კვ.მ-ზე $24.1 შეადგინა, რაც წინა წელთან შედარებით, 7.4%-ით მაღალია. იმავე პერიოდში, ბათუმის სავაჭრო ცენტრებში საშუალო იჯარა კვ.მ-ზე $23.1 იყო, 5%-ით მაღალი ვიდრე 2023 წელს. დადებითი დინამიკა ახალი სავაჭრო ცენტრების გახსნითა და აჭარაში არსებული დადებითი ეკონომიკური ტენდენციებით იყო განპირობებული.მომდევნო წლებში ახალი სავაჭრო ცენტრები თბილისს, ბათუმსა და თელავს შეემატება. თბილისის სამომავლო მიწოდებიდან აღსანიშნავია სავაჭრო ცენტრებიდან აღსანიშნავია თბილისი აუთლეტ ვილიჯი, რომელიც მიმდინარე წლის მაისში გაიხსნება და ასევე, სავაჭრო სახლი - ბავშვთა სამყარო, რომელზეც სამშენებლო ნებართვა 2024 წელს გაიცა. მომდევნო წლებში ბათუმს ორი სავაჭრო ცენტრი შეემატება: ორბი სითი და მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი. თელავში კი, ახალი სავაჭრო ცენტრი მიმდინარე წლის შემოდგომაზე გაიხსნება.ქუჩის სავაჭრო ობიექტები2024 წელს საშუალო იჯარა თბილისის ცენტრალურ ქუჩაზე მდებარე სავაჭრო ობიექტებში ყველაზე მაღალი იყო და კვ.მ.-ზე $31-ს შეადგენდა, მეორე ადგილზე კი ბათუმი იყო  - კვ.მ.-ზე $25.5 -ით.თბილისში ყველაზე მაღალი საშუალო იჯარა რუსთაველის (კვ.მ. - $33.3) და ჭავჭავაძის (კვ.მ. - $33.2) გამზირებზეა. ბათუმში გორგილაძის ქუჩა ლიდერობს, სადაც საშუალო იჯარა კვ.მ.-ზე $29.4-ს შეადგენს.თბილისში 2024 წელს 29 სავაჭრო ობიექტზე გაიცა სამშენებლო ნებართვა, რაც ნიშნავს, რომ მომავალი 3-4 წლის განმავლობაში, სავარაუდოდ თბილისის ბაზარზე კომერციული ფართების მიწოდება გაიზრდება.ბიზნესცენტრები და ოფისები2024 წელს თბილისის ბიზნესცენტრებში საშუალო იჯარა წლიურად 6%-ით გაიზარდა და კვ.მ.-ზე $23.4-ს გაუტოლდა. საშუალო იჯარა მნიშვნელოვნად განსხვავდება ბიზნესცენტრების ტიპების მიხედვით:  A კლასის ბიზნესცენტრში საშუალო იჯარა კვ.მ-ზე $28-ს შეადგენს, B კლასის ბიზნეცენტრში კი - $15.1-ს. C კლასის საოფისე სივრცეებზე, რომლებიც ძირითადად საცხოვრებელი შენობების პირველ სართულზეა განთავსებული საშუალო იჯარა კვ.მ-ზე $13-ს შეადგენს.2024 წელს თბილისის ბიზნეს ცენტრებში ვაკანტურობის კოეფიციენტის საშუალო მაჩვენებელი 12%-ს შეადგენდა, რაც წინა წელთან შედარებით, 2 პ.პ-ით დაბალია. დატვირთულობის გაუმჯობესება განსაკუთრებით შესამჩნევია A კლასის ბიზნეს ცენტრებში, სადაც ვაკანტურობის კოეფიციენტი 10%-მდე შემცირდა.2024 წელს თბილისში 18 ახალი ბიზნესცენტრის მშენებლობის ნებართვა გაიცა, რაც ნიშნავს, რომ  მომავალი 3-4 წლის განმავლობაში, სავარაუდოდ, თბილისში ახალი მსხვილი ბიზნესცენტრები გამოჩნდება. ახალი ბიზნესცენტრების მშენებლობის ნებართვები ძირითადად ვაკეში და საბურთალოზეა კონცენტრირებული.ბათუმში საოფისე უძრავი ქონების იჯარა მიახლოებულია თბილისის საშუალო მაჩვენებელთან და კვ. მ-ზე $16.2 აშშ დოლარს შეადგენს.ბათუმის, ქუთაისის, ზუგდიდისა და თელავის საოფისე უძრავი ქონების ბაზარზე ორგანიზებული საოფისე ფართების ნაკლებობაა, ვინაიდან ქალაქებში ოფისების უმეტესობა საცხოვრებელი შენობების პირველ სართულებზეა განთავსებული. რაც შეეხება სამომავლო მიწოდებას, ბათუმში, ზუგდიდსა და თელავში,  საოფისე ფართები სამომავლოდ, ძირითადად, მრავალფუნქციურ შენობებსა და სავაჭრო ცენტრებში იქნება განთავსებული.საცხოვრებელი უძრავი ქონებასაქართველოს საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზარი, ბოლო წლებში, მნიშვნელოვნად გაიზარდა. საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზრის 72% თბილისს უჭირავს, 20% - ბათუმს, 8% კი სხვა ქალაქებს.უძრავი ქონების პირველად ბაზარზე 2022-2023 წლებში აქტივობა ძალიან გაიზარდა, 2024-ში კი ზრდის ტემპი დასტაბილურდა.თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზრისთვის 2025 წელი შედარებით სუსტად დაიწყო. გაყიდვები პირველ 2 თვეში წლიურად 5%-ით შემცირდა, რაც ძველი ბინების გაყიდვების კლებითაა გამოწვეული. თბილისში ახალი ბინების გაყიდვები 2025 წლის იანვარში საგრძნობლად გაიზარდა წლიურად, თუმცა თებერვალში ტრანზაქციები შენელდა.თბილისის უბნებში გაყიდვების კუთხით აღსანიშნავია კრწანისის გააქტიურება, სადაც 2025 წლის პირველ 2 თვეში ტრანზაქციების რაოდენობა, წინა წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, თითქმის გაორმაგდა. ეს უმეტესწილად, მეორადი ბაზრის გააქტიურებასთანაა დაკავშირებული.მთაწმინდასა და ვაკეში, სადაც ფასების დონე ყველაზე მაღალია, თებერვალში დაახლოებით 6%-იანი წლიური კლება დაფიქსირდა.2024 წელს ქირა დასტაბილურდა და ეს ტენდენცია 2025 წელსაც გრძელდება. როგორც მოსალოდნელი იყო, ქირის შემცირების და ფასის მაღალ დონეზე შენარჩუნების ფონზე, დასტაბილურდა უძრავი ქონების ამონაგებიც და მის გრძელვადიან საშუალო დონეს მიუახლოვდა.2023-2024 წლებში, თბილისში ჯამურად დაახლოებით 2.7 მილიონ კვ.მ. საცხოვრებელ ფართობზე გაიცა სამშენებლო ნებართვა. ნებართვების მსგავსი ზრდა ძირითადად გამოწვეულია გაყიდვებსა და გასაყიდ ფასში არსებული გასული წლების პოზიტიური ტრენდებით. თუმცა, 2025 წლის იანვარსა და თებერვალში ნებართვებში კლება შეინიშნება. აღსანიშნავია, რომ თბილისში მშენებლობის ნებართვების 23% დიღომზე მოდის.2025 წელი ბათუმისთვის შედარებით პოზიტიურად დაიწყო. ტრანზაქციების რაოდენობა პირველ 2 თვეში, გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, 4%-ით გაიზარდა, გასაყიდი ფასი კი - 20%-ით.

საპენსიო ყველაზე წარმატებული რეფორმაა

ლაშა ხუციშვილმა სააგენტოს როლზე აღნიშნა, მოსახლეობის სოციალური დაცვისა და ეკონომიკის განვითარებაში.  სააგენტოს თანამშრომლებს მიულოცა და მადლობა გადაუხადა.ხუციშვილმა აღნიშნა, 2024 წლის ბოლოსთვის სააგენტოს აქტივების მოცულობა ₾6.1 მლრდ-ს, ხოლო ჯამურმა დაგენერირებულმა ამონაგებმა ₾1.44 მლრდ-ს მიაღწია. 2024 წლის ბოლოსთვის საპენსიო სქემაში გაწევრიანებული იყო 1.4 მილიონამდე ადამიანი და დაგროვებითი პენსიით სარგებლობდა 15 ათასზე მეტი პირი (პენსიის სახით გაიცა ₾61.1 მლნ). დინამიკური პორტფელის ამონაგებმა 2024 წელს 13.6% შეადგინა, ხოლო ამავე პერიოდში დაბალანსებული და კონსერვატიული პორტფელების ამონაგების შესაბამისად 12.8% და 11.6% იყო.„საპენსიო სქემის უფრო და უფრო მეტი მოსარგებლე (სქემაში მონაწილეთა ასაკის გათვალისწინებით) მომდევნო წლებში იგრძნობს მნიშვნელოვან სარგებელს, რაც აისახება თითოეული მოქალაქის კეთილდღეობაზე. აღნიშნული პირველ რიგში მნიშვნელოვანია საპენსიო ასაკის მოსახლეობის უკეთესი სოციალური გარანტიების კუთხით და ასევე უზრუნველყოფს ფისკალურ მდგრადობას, რადგან დაგროვებითი სქემა ღირსეული საპენსიო სქემის შექმნისთვის უმნიშვნელოვანესია, სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულ სოციალურ (ე.წ. პირველი სვეტის) პენსიასთან ერთად", - განაცხადა ფინანსთა მინისტრმა ლაშა ხუციშვილმა.როგორც მან აღნიშნა, საპენსიო სააგენტოს მიერ განხორციელებული თითოეული ღონისძიება, გონივრულად დაბანდებული და მართული საპენსიო აქტივები, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ქვეყნის მოქალაქეების კეთილდღეობისათვის.მისივე თქმით ასევე, გასათვალისწინებელია საპენსიო ფონდის, როგორც ფინანსური რესურსის მნიშვნელობა დანაზოგებისა და ქვეყნის ფინანსური სისტემისათვის.ფინანსთა მინისტრმა ისაუბრა  სააგენტოს როგორც მენეჯმენტის, ისე თითოეული თანამშრომლის პროფესიონალიზმზე, რამაც დიდი როლი ითამაშა საპენსიო რეფორმისა და საპენსიო სისტემის მიმართ ნდობის ჩამოყალიბებაში.„საპენსიო სქემისა და სააგენტოს მიმართ გაზრდილი ნდობა და საზოგადოებასთან სწორი კომუნიკაცია, მნიშვნელოვანია და ამ მიზნით განსაკუთრებული როლი ენიჭება ფინანსური განათლების მიმართულებას და მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებას დანაზოგების, ინვესტიციების, ამონაგების, რისკის და სხვა ფინანსური ინსტრუმენტების მიმართულებით. სააგენტოს ამ მიმართულებით არაერთი აქტივობა აქვს განხორციელებული, თუმცა მნიშვნელოვანია რომ მსგავსი აქტივობები კიდევ უფრო აქტიურად გაგრძელდეს მომავალში.მან ახლად შერჩეული საბჭოს წევრებს წარმატებები უსურვა საქმიანობაში და იმედი გამოთქვა, რომ  საპენსიო სააგენტო  მომავალ წლებშიც კვლავ წარმატებით განაგრძობს საქმიანობას.

British Airways–მა საქართველოს ავიაბაზარზე ოპერირება დაიწყო

“ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ თბილისის საერთაშორისო აეროპორტის მგზავრები პირდაპირი რეისით დაუკავშირდებიან ლონდონის ჰითროუს აეროპორტს. ეს დიდ შესაძლებლობებს აჩენს მგზავრებისთვის და ასევე  ასეთი დონის ავიაკომპანიის მომსახურება დიდი პატივი და გამოწვევაა ჩვენთვის. ტავ ჯორჯია  მუდმივად ახორციელებს ინვესტიციებს, არამხოლოდ თბილისისა და ბათუმის  აეროპორტების ინფრასტრუქტურის განსავითარებლად,არამედ იმ საკადრო რესურსის შესაქმნელად, რომელიც სერვისების მიწოდებისა და ახალი ავიაკომპანიების მოზიდვის თვალსაზრისით გადამწყვეტ როლს ასრულებს. აუცილებლად უნდა აღინიშნოს მომატებული ინტერესი ჩვენი აეროპორტის მიმართ და უპრეცედენტოდ გაზრდილი მგზავრთნაკადი. 2024 წელს თბილისის საერთაშორისო აეროპორტი 4,7 მილიონზე მეტ მგზავრს მოემსახურა. 2025 წლიდან კი 13 ახალი მიმართულება დაგვემატა და ახალ დანიშნულებად ჩვენი აეროპორტი 8 ახალმა ავიაკომპანიამ აირჩია, რომელთა შორისაც გვაქვს პატივი აღვნიშნოთ რომ არის ბრიტანეთის უმსხვილესი ავიაკომპანიაც“, - აცხადებს ტავ ჯორჯიას გენერალური მენეჯერი თეა ზაქარაძე.ბრიტანეთის ფლაგმანის საქართველოს ავიაბაზარზე დაბრუნებას და ლონდონი-თბილისის პირდაპირი ფრენით დაკავშირებას ორი ქვეყნის ურთიერთობაში დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს საქართველოს აეროპორტების გაერთიანების გენერალური დირექტორი ლევან მოსეშვილი, რომელიც დღეს ავიაკომპანია British Airways-ის საქართველოს ბაზარზე შემოსვლის ღონისძიებას დაესწრო.საინაუგურაციო ფრენასთან დაკავშირებით თბილისის საერთაშორისო აეროპორტის სამთავრობო ტერმინალში ოფიციალური მიღება გაიმართა. ღონისძიებას საქართველოში ბრიტანეთის ელჩი გარეთ უარდი, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე მარიამ ქვრივიშვილი, საქართველოს აეროპორტების გაერთიანების გენერალური დირექტორი ლევან მოსეშვილი, სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს დირექტორი გივი დავითაშვილი, TAV Georgia-ს გენერალური მენეჯერი თეა ზაქარაძე, ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი მაია ომიაძე და ‘’British Airways”-ის მენეჯმენტი დაესწრნენ. ა‘’British Airways 50 წლის წინ დაფუძნებული ბრენდია, თუმცა ავიაკომპანიას 100 წელზე მეტი ოპერირების ისტორია აქვს. ‘’British Airways” “American Airlines”-თან ერთად გლობალური ავიაკომპანიების ალიანსის, ‘’OneWorld“ თანადამფუძნებელია, რომელიც მსოფლიოში სიდიდით მესამე უმსხვილესი გაერთიანებაა ‘’SkyTeam”-ის და “Star Alliance”-ის შემდეგ.‘’American Airlines”-თან მჭიდრო პარტნიორობა საშუალებას იძლევა ‘’British Airways”-ის მგზავრებმა ისარგებლონ ტრანზიტული ფრენებით, ლონდონის გავლით, შეერთებული შტატების სხვადასხვა ქალაქის მიმართულებით. ‘’British Airways”-ი მსოფლიოს 65 ქვეყნის 190-ზე მეტი მიმართულებით დაფრინავს. ავიაკომპანიას მთავარი ბაზა ლონდონის ჰითროუს აეროპორტში მდებარეობს, რომელიც ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე დატვირთული აეროპორტია.

საქართველოში სომხეთის გავლით თურქმენული გაზის ტრანზიტი განიხილება

მისი თქმით, თბილისმა ამ წინადადებას დადებითად უკვე უპასუხა. თუმანიანის შეფასებით, თუ პროექტი წარმატებით განხორციელდა, თურქმენული გაზი შავი ზღვის აუზის ქვეყნებისთვის ხელმისაწვდომი გახდებათურქმენული გაზის შესყიდვა თავად ერევანსაც სურს. ამ მიზნით აშხაბადთან მოლაპარაკებები უკვე მიმდინარეობს, რითაც სომხეთი ბუნებრივი გაზის მიწოდების დივერსიფიკაციას რუსეთზე დამოკიდებულების შესამცირებლად გეგმავს.კერძოდ, დაგეგმილია ხელშეკრულების გაფორმება სახელმწიფო კონცერნ “თურქმენგაზთან” სომხეთისთვის გაზის SWOP-სქემით მიწოდების შესახებ, რაც ირანის ტერიტორიის გავლით უნდა მოხდეს. ამაზე ირანის მხრიდან თანხმობა ერევანმა უკვე მიიღო.SWOP-სქემა სავაჭრო-ფინანსური გაცვლითი ოპერაციაა სხვადასხვა აქტივების გაცვლის სახით, რომელშიც ფასიანი ქაღალდების ან ვალუტის შესყიდვა/გაყიდვის გარიგებას საპირისპირო გარიგება ახლავს თან გარკვეული პერიოდის შემდეგ იმავე საქონლის უკუგაყიდვა/შესყიდვის შესახებ იმავე ან განსხვავებული პირობებით.თუმანიანი განმარტავს, რომ ერევანი აშხაბადისგან 600 მილიონიდან 1 მლრდ კუბურ მეტრამდე გაზის შესყიდვას გეგმავს, თუმცა მხარეებმა ფასის საკითხზე კონსენსუსს ჯერ ვერ მიაღწიეს.ამჟამად სომხეთის შიდა მოხმარებისთვის ბუნებრივი აირის ერთადერთი მიმწოდებელი რუსული “გაზპრომია.” გაზი რესპუბლიკაში ტრანზიტით საქართველოს ტერიტორიის გავლით შედის და საზღვარზე ათასი კუბური მეტრი 165 დოლარი ღირს. ხელშეკრულება 2030 წლამდე მოქმედებს. გაზის ტრანსპორტირების ქსელის ოპერატორი კომპანია “გაზპრომის” შვილობილი “გაზპრომ-სომხეთია,” რომელიც, გაზის შენახვისა და განაწილების ჩათვლით, სამუშაოს სრულ ციკლს უზრუნველყოფს.სომხეთი, ასევე, ირანთან თანამშრომლობს და მისგან საწვავს თბოელექტროსადგურების ფუნქციონირებისთვის იმ პროგრამის ფარგლებში ყიდულობს, რომლის სახელწოდებაცაა “გაზი ელექტროენერგიის სანაცვლოდ.” ეს პროგრამაც 2030 წლამდე მოქმედებს.ყოველწლიურად სომხეთში 2,6 მლრდ კუბურ მეტრზე მეტი გაზი შედის, ხოლო იმპორტის 85%-მდე რუსეთის წილია.აღსანიშნავია, რომ თუქრმენულ გაზს ირანის გავლითა და SWOP-სქემით აზერბაიჯანიც ყიდულობს, რაც წელიწადში 1,5–2 მლრდ კუბურ მეტრს შეადგენს.ცნობისთვის: თურქმენეთის ყოფილი პრეზიდენტი და ხალკ მასლაჰათის (სახალხო საბჭოს) ამჟამინდელი თავმჯდომარე, გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი მიიჩნევს, რომ თურქმენული ბუნებრივი აირის ევროპის ქვეყნებში ექსპორტი საქართველოზე გამავალი ტრანსკასპიური მარშრუტით უნდა მოხდეს. ასევე, განიხილება ირანის მარშრუტი, თუ ირანული ინფრასტრუქტურით ტრანზიტზე თეირანთან შეთანხმება იქნება მიღწეული. მისი თქმით, გალკინიშის საბადო მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესია, რომელიც თურქმენულ ბუნებრივ აირზე საერთაშორისო მოთხოვნის ზრდაში მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს.2023 წლის ივლისის ბოლოს თურქმენეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გაავრცელა განცხადება და აზერბაიჯანისგან კასპიის ზღვის ფსკერის დელიმიტაცია მოითხოვა. უწყება აცხადებდა, რომ თურქმენეთი მზად არის, ევროკავშირისთვის გაზის მისაწოდებლად კასპიის ზღვის ფსკერზე ტრანსკასპიური გაზსადენის მშენებლობა დაიწყოს, რის შემაფერხებელ ფაქტორებსაც ვერ ხედავს. პროექტის მიხედვით, ევროპულ ბაზარს 30 მლრდ კუბური მეტრის თურქმენული გაზი ყოველწლიურად, მინიმუმ, 30 წლის განმავლობაში უნდა მიეწოდოს. ჯერჯერობით დასავლეთისთვის თურქმენული გაზის მიწოდების ერთადერთი გზა ყაზახეთისა და რუსეთის ტერიტორიაზე არსებული სატრანზიტო მილსადენებია.მოამზადა ლადო სულაბერიძემწყარო: BPN